Ĉi tiu jaron mi publikigas libron ĉi tie antaŭ ol en alia loko, unuafoje de kiam, je 2016ª, mi komencis disvastigi miajn verkojn al publiko ĝenerala tute senkoste. Kiam mi finos enretigi ĝin, mi publikigos la anglan kaj la hispanan versiojn —kiel kutime— ĉe Amazon por ke tiuj el vi, kiuj ŝatis ĝin, havos la ŝancon apogi min ekonomie, se tio plaĉas al vi. Tio estos malmulte da mono por vi, sed la valuto estos granda por tiu ĉi verkisto, kiu salutas vin kaj prezentas al vi la frukto de sia imagopovo.
La 7 vivoj de Jesuon mi verkis fine de la pasinta jaro kaj finis ĝin je februaro 2023, de tiam farante ampleksan provlegadon, kvankam mi komprenas, ke eble mi maltrafis kelkajn erarojn, kiujn mi esperas, ke sindonaj legantoj montros al mi.
Ĝi temas pri vivo de homo, kiu vidas eventojn, kiuj memorigas lin pri aliaj, dum lia tuta vivo, sed malgraŭ tio, ke unuafoje la ĉefrolulo havas la saman nomon kiel mi, ĝi ne estas aŭtobiografia romano, nek inspirita per realaj eventoj nek en situacioj nek en roluloj kiujn mi konis dum mia vivo, do ia simileco estas nura koincido ekster la kontrolo de la autoro.
La Indekso estas jene:
© 2023 de Jesús Ángel de las Heras Jiménez. Nenian parton de ĉi tiu
teksto oni povas reprodukti sen antaŭa skribita permeso de la aŭtoro.
Mi estas konvinkita pri tio, ke senmorteco allogas nin ĉiujn. Neniam ni mortu, kaj se ni devas morti iam, estu tio kiel eble plej malfrue, kvankam en bona sano, kompreneble, sen sufero kaj vivinte komfortan, feliĉan kaj dignan vivon ĝis la lasta momento. Se ne, estas pli bone morti antaŭ ol sufero venos...
Malgraŭ tio, mi neniam renkontis iun, kiu diris tion kaj elektis la ĝustan momenton por memmortigi. Ĉiuj volas resti ĉi-flanke de Paradizo. Kial do? Eble ili ne fidas tion, kio kuŝas preter la linio, kiu markas la limon inter Ĉi tiu Mondo kaj La Alia, aŭ eble la afero estas, ke ili dubas pri la ekzisto de tiu alia mondo...
La protagonisto de mia rakonto, aliflanke, ne dubas pri la ekzisto de la Pretervivo, kvankam li neniam vidis ĝin aŭ trovis homon, kiu revenante, rakontas al li pri tio. Li havas la absolutan konvinkon, ke ĝi estas ĉi tie, eĉ se oni ne povas vidi ĝin.
«Blinduloj ne scias, kio koloroj estas», li diras al mi, «sed tio ne signifas, ke koloroj ne ekzistas. Por vidi ilin oni bezonas la vidsenson, kiun blinduloj bedaŭrinde ne havas. La odoroj ne vidiĝas, kaj la lumo ne tuŝiĝas. Kial ĉi tiu sensencaĵo vidi, kio bezonas alian senton por esti perceptata?
«Kaj kia estas la senco koni Alian Mondon?», mi demandas lin, maltrankvile.
«Rigardu, Anĝelo, kiel mislokigita estas via nomo, damne» li diras al mi, «se vi ne havas ĝin, vi eĉ ne povas imagi».Kaj li restas trankvilege. Kaj mi refaras miajn vortojn. «Kio estos tiu senco (la 6ª, 7ª..., aŭ kian mi ne scias) al kiu ĝi rilatas? Ĉu intuicio? Ĉu kredo? Ĉu nur elkora konvinko?»
«Dio estas ĝuste ĉi tie», li insistas. «Vi Lin ne vidas, sed li estas tie, same kiel tiu arbo, kiun vi vidas tie antaŭ ni, eĉ se blindulo ĝin ne vidas, kaj kiam li insistas marŝi al tiu arbo kaj kolizios en ĝin, tiam li ekscias ke ĝi ja ekzistas!»
«Sed la blindulo povas scii, ke tio estas tie per la sono de sia bastono kontraŭ la tero, kaj la eĥo, kiun la arbo resendas al li».
«Vi pravas. Eble kun multe da bonŝanco vi povas vidi Dion, kaj la Alian Mondon, kiu ne estas tie supre, sed ĝuste ĉi tie, ĉirkaŭ ni...»
«He, Dio kaj arbo... Kaj kiel mi do kolizios en Dion?»
«Hoege!, tio povus esti tiu, kiam vi mortas. Aŭ la fakto mem koni min, kiu scias?»
Kaj kiel vi venis al ĉi tiuj konkludoj?»
«Nu..., la vero estas, ke mi ne memoras. Ĝi devis esti kiam mi estis infano. Oni diras, ke infanoj vidas aferojn, kiujn neniu alia vidas, kaj eble mi konscie retenis tiun potencon».
«Vi frenezigas min!»
«Nu, rigardu, alportu al vi kelkajn trinkaĵojn kaj ni sidiĝu, mi ĉion rakontos al vi, kaj tiam vi decidos, kion vi konservos. Tiam vi povas skribi libron, se vi kuraĝas, aŭ se vi ne, lasu ĝin servi kiel leciono por vi», li finis kun rideto tiom cinika, kiom mi memoras vidi antaŭe.
Mi faris tion, kion petis de mi mia samnomulo, kaj ornaminte la trinkaĵon per kelkaj olivoj kaj migdaloj, mi pretiĝis aŭskulti lian rakonton, kiun mi tradukas al la tria persono kaj laŭ mia ritmo por kaŝi nomojn, lokojn, situaciojn kaj eventojn de vivo, kies similecoj al la realo estas pura koincido tute senrilata al la intenco aŭ celo de ĉi tiu aŭtoro, kies sola celo estas, ke oni pasigu kelkajn tagojn komforte kun ĉi tio, frukto de mia imago, ĉar kaj mia amiko Jesuo kaj la rakontitaj eventoj estas tute fikciaj, kiel vi povos kontroli, eĉ se vi fidas je realaj faktoj (nu,vere ja ekzistis la 20ª jarcento kaj ankaŭ la 21ª ekzistas, same kiel la Kanariaj Insuloj kaj la ceteraj lokoj menciitaj, ĉu ne?) , sed ĉi tio estas tiiom fikcia rakonto, ke mi kuraĝis nomumi mian heroon, unufoje, same kiel mi.
Sed, mi reavertas vin: ĉi tiu romano ne estas aŭtobiografio, nek la vivo de iu alia persono, kiun mi konis. Eble post akompano de mia heroo vi imagos, ke ja temas pri realaj eventoj. Estu tio sub via sola respondeco, kara leganto. Ne kulpigu min pri io poste, mia celo estante nur amuzi per ĉi tiu lertaĵo, kiun vi povas aŭ ne konsideri reala poste. Kvankam..., certe, dum mi verkas ĝin, ĝi estas reala por mi. Kaj mi esperas tion ankaŭ por vi, leganto, dum vi legas. Sed kiam vi vidos la vorton Fino, forgesu pri realeco de tiu ĉi fabelo. Mi ripetas, ĉi tio estas fantazio de mia imago, nenio pli. Eltiraĵoj viaj restu viaj.
Mi deziregus, tamen, ke ĝi realiĝus......
Ĉirkaŭ naŭdekjaraĝa, ĵusenironta sian dekan jardekon, Jesuo kuŝiĝis sur la lito preta ripozi apud sia edzino, kiu dormis jam horojn. Li estis laca, sed kontenta. Li estis emerita dum tridek jaroj, kaj li estis proksime de plenumi trionon de jarcento en sia nova profesio, tiu de verkisto, ekde la unuaj dek jaroj li interkovris kun sia laboro kiel instruisto.
Jes, li faris 
multe
pli bone ol aliaj verkistoj kiuj dediĉis sin tute al sia profesio, kiel
Edgar Allan Poe, Federiko Schiller, Benito Pérez Galdós, aŭ Miĥaelo de
Cervantes mem, kiuj vivis malbone dum sia tuta vivo por dediĉi sin al sia
arto. Sed li unue certigis sian vivon studante por diplomo por poste fari
kelkajn konkurencivajn ekzamenojn kaj vivi trankvile, sen gravaj ŝokoj
krom argumento kun iu kretena ulo pri iu tute sengrava netaŭgaĵo. Kelkfoje
li volis skribi ion, kvankam tio, kio vere allogis lin, estis muziko, kaj
tiucele li enskribiĝis pri aldviolono, piano kaj gitaro en la
konservatorio de sia urbo.
Sed en tiu konservatorio estis nenio krom mezboneco kaj malveraj divoj, do li enuiĝis kun ili ses jarojn poste, kaj dum la resto de sia vivo li dankis ilin pro la muzika heredaĵo, kiun ili helpis al li konstrui por ebligi llin ĝui muzikon, tiu, kiu altigas la spiriton. Sed li neniam plu metis piedon sur tiun gloran lokon. Ĉar tiuj jaroj utilis al li por kontroli, ke muziko mem ne estas tio, kion li volis fari, ĉar en la mondo estis bonegaj interpretistoj, kies sindediĉo kaj denaska facileco ĉiam ombrigus lin, kaj en tiu kampo li povus fari nenion, kaj ĉio jam estis farita, laŭ lia opinio. Ne, li volas ĝui farante ion, kion neniu antaŭe faris, mafermi novan vojon sen zorgi pri tio, ĉu iu alia sekvos lian vojon. Kiel diris foje la bonkora Antonio Machado, li volis fari sian vojon dum li iradas, eĉ se poste ĝi restos en nura marsulko, kiu post preterpaso fermiĝas, kaj la oceano restos same blua, majesta kaj nesondebla kiel antaŭe, markante la sensignifecon de lia trairejo, kiun li tamen volis plenigi, malfermante sian propran vojon inter la ĉielo kaj la maro, kaj ĝuante la momenton kaj la lokon, eĉ se li ne zorgis pri la tempo kaj la geografiaj koordinatoj de sia trairo tra la vivo de tie reen al malproksime, ĉar tio, kio gravas estas promeni, observi kaj riĉigi sin per la vivo, kiun li proponis al si ĝui.
Estis dek jaroj antaŭ ol li retiriĝis, la momento kiam li malkovris sian
inklinon al verkado. Kaj la evento, kiu kaŭzis ĝin, estis, ke liaj
studentoj kopiis ekzamenon el la Libro de l' Instruisto,
el kiu li ĝin prenis. Tiu eraro igis lin verki siajn proprajn ekzamenojn,
kaj li malkovris, ke ili multe pli konformas al tio, kion li klarigis en
la klasĉambro, ol la instruista libro antaŭvidis, kaj tial en siaj lastaj
jaroj li kreis siajn proprajn tekstojn kaj ekzercojn, kaj li kompilis sian
propran lernolibron, kaŭzante koleron de la eldonagento kiu servis la
librojn al siaj gimnazianoj. Sed estis vere, ke lia libro multe pli taŭgas
al tio, kion li volis, ke liaj studentoj sciu. Fakte tio kaŭzis al li ian
malamikecon en la instruistaro de sia lernejo, ĉar oni vidis tiel la
sintenon de la aliaj profesoroj, kiuj povis fari same kiel li, 
sed
tamen ne faris, ĉar ili preferis dediĉi sin al aliaj aferoj en sia libera
tempo. Sed Jesuo sciis, ke la ŝanco fari tion forglitas de li jaron post
jaro. Emeritiĝo rapide alproksimiĝis, kaj kvankam aliaj profesoroj
kalkulis la tagojn, kiuj restis por atingi ĝin, same kiel soldatoj
forstrekas sur almanako la tagojn, kiuj ankoraŭ restas por fini siajn
servadojn, li vidis, ke ĝi alproksimiĝas, kaj ankoraŭ li ne povis fari
ĉion, kion li volis, kaj pli frue ol li volis, aĝo malkvalifikus lin por
daŭre instrui lian fakon, Hispanaj Lingvo kaj Literaturo. Dum sia tuta
vivo li profitis el tio, kion aliaj malpli bonŝancaj ol li mem —kiam temis
pri lia persona vivo— verkis. Estis tempo por li reciproki ilin laŭ la
modesta amplekso de siaj kapabloj. Kaj lia unua verko estis lia Kurso
pri Hispana Gramatiko, kiu estis sekvita de lia Historio
de la Hispana Literaturo, kiun li verkis en la volumoj
respondaj al la instruplanoj de siaj studentoj, por ties ekskluziva uzo
kaj ĝuo. Li neniam publikigis ilin, kvankam amikoj kaj kolegoj instigis
lin fari tion. Kaj liaj kolegoj de la fako kopiis liajn notojn, kun lia
scio kaj konsento, oni devas diri. Ĉar ideoj estas senpagaj, li
diris. Kaj por lia konsolo kaj tiu de siaj iamaj studentoj, kiuj instigis
lin al tio, li verkis amuzan Historion de hispanaj verkistoj,
por kompreni kiun, oni devus legi unue la du antaŭajn verkojn, ĉar
alimaniere mankus kultura etoso.
Sed venis la somero, kiam li fariĝis sepdekjara, kaj kiam li revenis en sian centron en septembro, li trovis siajn aĵojn ĉe la pordo de la departemento, kaj novan katedrulon, kiu klarigis al li, ke tie li ĉiam estos bonvenigita..., kiel vizitanto.
Kiel ni diris supre, Jesuo estis aparta homo, kiu kredas al tio, kion li faras. Kaj la ekzamenoj neniam estis nur alia proceduro en la vivo de la instruisto, sed nur ilo por scii kion ĉiu studento lernis, kaj la noto estis nura procento de tio, kion ili devus scii.
«La sola deca noto» li diris al siaj studento «estas 10, ĉar ĝi montras, ke vi lernis ĉion, kion vi bezonas scii, 100%. Akiri 9 signifas ĉi tie, ke vi havas 10%-procenton de malsukceso, kaj se vi estus komercaj aviadkompaniaj pilotoj anstataŭ studentoj, tio signifus ke unu el ĉiu dek aviadiloj kiujn vi flugas kraŝas, kaj homoj mortas. Aŭ se vi estas kirurgoj, unu el dek pacientoj mortas, aŭ se vi estas tubistoj, unu el dek riparoj estas senutila, kaj kiu vokas tubiston, kiu ne ĉiam bone laboras? Kiu metas sin en la manojn de la kirurgo, la piloto aŭ la tubisto sen scii ĉu li devos esti la 10%?»
Liaj studentoj ne ŝatis ĉi tiujn aferojn, sed ili ne plendis, ĉar estis malofte, kiuj ne atingis almenaŭ 70% fine de la jaro.
«Ni faru la matematikon de 7: Se vi ricevas 30% malpli en ĉiu kurso, vi atingos la finon de viaj studoj kun 30 x 6 = 180% malpli de la saĝo, kiun vi povus akiri. Se la kalkuloj ne mensogas, vi iĝos pli azenaj ol antaŭ ol komenci viajn studojn, dum se vi ĉiam ricevas decan noton, vi alvenos kun 100 x 6 = 600 % da saĝo supera al ordinaraj homoj, kaj universitato estos promenado por vi.»«Sed, profesoro», diris la plej saĝa kaj aŭdaca en la klaso, «600 - 180 = 420%, tio estas, tiuj el ni en 7 scias pli ol kvaroble pli ol tiuj, kiuj ne studis». «Estas vere», li kutimis diri kiam li estis kaptita en tiu trompo, «sed tiu 420% saĝo pri tiuj kiuj ne studis igos vin senti ke vi bezonus tiun 180%, finfine. Kaj se ĝi estus 50% tio, kion vi atingis en ĉiu kurso, vi frustriĝus, ke vi restus ĉe duono de viaj eblecoj».
«Tio estas absurda», diris unu el la 5-anoj foje, «Se mi ĉiam ricevas kvinon, mi finas kun 50 x 6 = 300%, kio sufiĉas por defendi min en la vivo».
«Ni faru pli da matematiko» la instruisto diris tiuokaze: «Se vi ricevas kvinon, vi havas 50% de tio, kion vi devus scii, ĉar ni instruas nenion, kion vi ne devas scii. En la sekva kurso vi lernas duonon de la duono, kiun vi antaŭe konis, kaj tiel plu ĝis ses fojojn, en la ses kursoj, kiuj kondukos vin al universitato. Se la saĝo, kiun la sistemo proponas al vi, valoras 1, kaj vi uzas nur duonon de ĝi, multobligu 0,5 per si mem ses fojojn (tio estas, 0,5 levita al la sesa potenco) kaj vi vidos, ke via saĝo estas apenaŭ 0' 078125, kiu estas malproksime de duono. Duono ricevus dekon en ĉiu kurso, kaj averaĝe kvin en la lasta. Se ĉio, kion vi devas scii, estas 1, via saĝo akirita en la plej grava sesjara periodo de via vivo estas reduktita al nura 0,07% de tio, kion vi POVAS scii. Alivorte, anstataŭ esti suferinta en mezlernejo, vi povus esti pasiginta tiun tempon por io alia».
«Sed se 5 estas duono de 10, ni devus scii duonon de ĝi, ne preskaŭ nul».
«Nu, tiu, kiu ĉion scias, scias 10, ni diru, kaj vi, kvinanoj, nur 0,7 de tio. Ĉu tio ne ŝajnas grandega tempoperdo? Domaĝe ke 2 194 tagoj zorgas pri notoj kaj ekzamenoj, anstataŭ la saĝo, kiun proponas al vi la Ŝtato..., ses jarojn».
«Sed... sed tio ne estas tiel, profesoro».
«Nu, diru al mi, kie la kalkuloj misfunkcias».
«Ĝi ne estas multiplikita per 0,5, sed per 5».
«BONE. Ni vidu: 5 x 5 x 5 x 5 x 5 x 5 x estas kiel 56, ĉu ne?»
«Jes».
«Tio estas 15 625. Nun ni iru kun la sepanoj kaj la dekanoj: 76 = 117 649. Sepoble kaj duono pli da saĝo».
La geknaboj silentis, mirigitaj.
«Tiu, kiu scias ĉion dum la ses jaroj», daŭrigis la profesoro, nefleksebla, «atingis entute 1 000 000. Dek je la sesa pogtenco estas nu miliono, kompare kun magra cent dek sep mil sescent kvardek naŭ por sep kaj dek kvin mil sescent dudek kvin unuoj de saĝeco por kvin. Ĉu ĝi ne pli timigas vin sen decimaloj? Ĉar mi jes ja».
«Ho, profesoro, aferoj ne estas tiaj».
«Ne, ili estas pli malbonaj. Ĉar kun saĝeco vi sentos vin multe pli malklera ol la plej stulta el tiuj, kiuj ne studis, sentas sin; kaj vi kandidatiĝos al la universitato, kaj vi faros vian bakalaŭron ora, kompare kun tiuj de aliaj. Ĉar vi persekutos la saĝon, ke vi rimarkos, ke ĝi kuras antaŭ vi, por ke vi neniam atingos ĝin, sed ĉiufoje vi estos pli saĝa, kaj vi estos pli bona homo».
«Ĉu tiu, kiu ne studas, ne estas bona homo?»
«Mi ne diris tion. Sed scio plibonigas homojn. Ĉu vi ne admiras tiujn, kiuj scias pli ol vi?»
Ĉi tiuj kaj similaj ekstertemaj konversacioj entuziasmigis liajn studentojn pri siaj studoj kaj ili estis inter la plej bonaj en la lernejo, kvankam —en kurioza kontrasto— ties instruisto ne estis unu el la plej ŝatataj. Tion, ke oni igas ilin studi, ne tre ŝatas tiuj de kvin aŭ malpli, kiuj estas la plejmulto en ĉiuj klasoj en la mondo.
Kiam li retiriĝis, Jesuo pensis verki memoraĵon, kaj fakte komencis fari tion; sed prudento konsilis al li forlasi ĝin, ĉar estis multe da envio kaj multaj malkonsentoj kaj aliaj faktoj, kiuj montris la malnoblecon de kelkaj kolegoj, kiuj devus mencii almenaŭ laŭnome, por ne esti maljusta al aliaj, kaj li ankoraŭ ne faris por ke li ne deziris esti pli malamata ol li jam estis. Iufoje aferoj iĝis tre perfortaj kiam li deklaris en la skabenĉambro, ke instruado estas plezuro. Ĉi tio estas pagita ŝatokupo. Kaj la aliaj diris nenion, sed la korpa lingvo estis tre eksplicita: malamo, malestimo, frustriĝo. Neniu subtenis, neniu kontraŭdiris. Sed la mesaĝo venis laŭte kaj klare: mi malamas vin ĉar vi pravas, kvankam mi estas ĉi tie por la salajro, aŭ same kiel vi, sed mi ne kuraĝas diri ĝin.
Kiam li alproksimiĝis al cent, ofte atakis lin agrablaj kaj malagrablaj rememoroj. Li ĝuis la unuajn kaj lernis ne vundiĝi pro la duaj: la unuajn malsukceson, la unuan fianĉinon kiu lin forlasis, la unuan batadon kiun lia patro donis al li, la unuan koleron de lia patrino, la ĉikanadon kiun li suferis en la lernejo, kaj longan ktpajn aferojn, kiujn li ĉiam hontis konfesi, juĝante de maljuneco la serion de malsaĝaĵoj, kiujn li faris kiam li estis juna... Ho, mia Dio, li diris al si, kial ni ne naskiĝas jam konante? Eĉ se poste, iom post iom, ni forgesas ĉion, kiel okazas al multaj ĝis ili mortas, ĉar ni forgesos kiel diri al niaj koroj kiel bati.
Li rigardis tiun, kiu dormas apud li. Estis ili kune sepdek jarojn, kaj ankoraŭ ŝajnis al li, ke ŝi estas fremda. Ŝi estis bonega virino, kvankam ŝi havis siajn mallumajn aĵojn, kiel ĉiuj aliaj. Li scivolis kiom da tempo ili ankoraŭ havas kune. Kaj kiu el la du irus unue. Bonŝanca ĉi tiu, ĉar li aŭ ŝi ŝparos al si la malbonan guston enterigi la alian. Ŝi iam diris al li, ke ŝi volas esti kremacita, sed li sciis en sia koro, ke se li foriros poste, ili ambaŭ estos en la tombo kune sen cindro. En la Tago de la Reviviĝo ili ambaŭ estus tie, man-en-mane, kvankam ili ne plu estus nek li nek ŝi, kiel diris la Majstro.
Tiutage li skribis preskaŭ la tutan tagon. Matene li faris ĝin permane, kaj li pasigis la posttagmezon kaj parton de la nokto tajpante ĝin en la komputilon. Lia filo havas siajn alirkodojn al la komputilo kaj al sia nubo, por ke liaj aferoj, kiel li diris, ne perdiĝos. Li ne volas, ke la mondo maltrafu la verkojn de sia patro. Jes, averaĝe po sep verkoj jare, li jam publikigis 175 diverslongajn verkojn kaj nun estis enprofundigita en sia 176ª. Kiom li heredigos la mondon? Sendube multe pli ol la mondo bezonas. Sed tio ne gravis al li, ĉar li estis indiferenta testamenti al ĝi ŝtonan pordon aŭ simplan marsulko, ĉar tio, kio interesas al li estas la plezuro de sia agado, kion li sentas skribante, relegante, korektante, kiam li elmontras tion, kion li jam skribis, ĉar li konsideras sin sia unua leganto, kaj la plej senkondiĉa kaj samtempe la plej kritikanta. Li ne konscias havi multajn legantojn, ĉar laŭ lia retpaĝo ili ne superis tridek mil, sed tio nur montras al li, ke ne ĉiuj lin komprenas... Mielo ne estas farita por la buŝo de la azeno, li diris al si.
Kaj kun ĉi tiuj pensoj, post longa sendormo, li ekdormis. Bildo de lia edzino dormanta estis la lasta imago, kiun li vidis antaŭ fermi siajn okulojn.
Kiam li denove malfermis ilin, li estis iom terura. Li leviĝis kaj
vidis, ke ĉi tio ne estas lia ĉambro! Kie estis lia edzino, Mirjam? Kaj
lia iPhone? Kaj lia LED-lampo?
«Aleksa, ŝaltu la lumon!», li ordonis.
«Kion vi diras?», li aŭdis infanan voĉon. «Silentu kaj lasu min dormi».
Jesuo frotis siajn okulojn. Li ne kredis tion, kion li vidis: infano kuŝis en la apuda lito, dormanta.
«Abelardo!» li diris kun surprizita krio.
«Kio okazas? Lasu min dormi, piĉuleto!»
Tiam li aŭdis grumblon. Tie, ĉe liaj piedoj, inter la du litoj, dormis luphundo.
«Sultano!»
«Ŭaŭ!», respondis la supre menciitulo.«Lasu lin trankvila, Jesĉjo. Ankaŭ la hundo dormas, piĉulet'».
Piĉulet'... Tiu vorto estis malfacile rememori al li. Li ne aŭdis ĝin de kiam li forlasis La Palman, je 1965..
Taglumo atingis lin de la koridoro tra la malfermita pordo.
Li ellitiĝis kaj sentis malvarmajn piedojn. Li ne havis pantoflojn aŭ robon, kaj estis en siaj kalsonoj. Li prenis siajn vestojn de la seĝo kaj surmetis sian ĉemizon kaj pantalonon, kaj poste trovis siajn ŝtrumpetojn kaj ŝuojn de la antaŭa tago. Li trankvile leviĝis kaj iris al la manĝoĉambro. Ĝi estis granda ĉambro, ĝuste kiel li memoris. Kaj li estis pli malgranda. Li iris en la banĉambron kaj vidis sin kun multe pli da hararo sed pli maldika. Li sopiris siajn okulvitrojn... jes, tie ili estis, sur la nokta tablo. Li revenis por ili. Ili estis faritaj el pasto kaj la kristaloj estis el la fundo de glaso. Li surmetis ilin kaj iris al la manĝoĉambro por rigardi tra la fenestro, al la strato. Neniu iris supren aŭ malsupren. Estis tre frue. Tiu kruta strato alportis multajn memorojn...
Kiam li laciĝis rigardi la dezertan straton, kie neniu preterpasas, nek estis bruo, li iris al la libroŝrankon, kie lia patro konservis la 200 librojn, kiujn li havis. Tio ŝajnis al li ridinda, kompare kun lia biblioteko de pli ol dek mil, kiu okupis tutan ĉambron, sen alia ornamo ol la libroj mem, kiuj okupis la kvar murojn de plafono ĝis planko, sed li malkovris, ke jes, jwn estas la unua, kiun li vidis en sia infanaĝo, kiu tiam ŝajnis al li enorma: la Matematiklibron, kiun lia patro studis en la universitata kurso, kiun li ankoraŭ ne finis. Estis ankaŭ la romanoj de Pérez Galdós, kiu en siaj 90-aj jaroj neniam havis tempon por legi. Nun li faros. Post duonhoro li aŭdis la krion de infano. Estis Marifé, ŝia unujara fratino, kiu postulis manĝaĵon. Kelkajn minutojn poste li aŭdis koleran voĉon:
«Kion vi faras, Jesuo?
Ĝi estis tiu de lia patro, kiu mortis en la 80-aj jaroj de la 20-a jarcento.
«Nenion, paĉjo. Mi nur rigardas la libron».
Jesuo nenion komprenas. Li pensis, ke li sonĝas pri sia vivo je alia jarcento. Oni ne konsideris, ke tio eblas.
«Nu, lasu tion, vi difektos ĝin».
«Jes», li diris, remetante la libron en sian lokon. «Ĉu vi ŝatas ĉi tiun libron?»
«Ĝi estas de malstulta verkisto. Kiam vi scios legi, mi lasos ĝin al vi, kvankam mi pensas, ke vi ne komprenos ĝin.
«Sed mi demandos vin. Vi scias multon, paĉjo».
Li ne povis memori iam vidi tiun rideton sur la vizaĝo de sia patro.
«Iru, iru, iru al la kuirejo por matenmanĝi, via patrino serĉos vin».
Sed estis neniu en la kuirejo. Jesuo vidis, ke ne estas fridujo nek forno, sed pli ĝuste malnova lignoforno kaj meblo, kie lia patrino konservas manĝaĵon. Ĝi estis eta ĉambro kun granda fenestro al la korto. Aliflanke de ĝi estis la necesejo. Li iris por pisi, kaj poste revenis al la kuirejo por trinki glason da akvo. Ne estis akvo minerala, do li devis trinki el la krano.
Ni vidu, ĉu mi ricevos diareon, li pensis, ĉar li prenis ĝin filtrita aŭ minerala dum jardekoj.
La unua, kiu aperis en la kuirejo, estis la hundo.
Jesuo neniam ŝatis bestojn, sed li sentis la emon karesi la kapon de tiu.
«Sultano, belega», li diris al li.
La hundo 
lekis
lian manon.
En alia tempo tio ĝenus lin, sed nun li ne retiris la manon. Li ridetis kaj komencis ame paroli al la besto.
«Al kiu vi parolas?» demandis la patrino de la pordo, enirante la kuirejon.
«Panjo», diris la knabo.
Li ekstaris kaj iris por doni al ŝi kison kaj brakumon.
«Lasu min, lasu min, mi devas pretigi matenmanĝon. Via patro devas iri labori. Diru al li, ke li venu».
La knabo iris al la manĝoĉambro kaj tie li vidis sian patron starantan kun la libro en la mano, ŝajne relegante.
«Paĉjo, panjo diras , ke vi veniu».
«Ho jes, diru al ŝi, ke mi venas».
«Paĉjo diras», li rediris la mesaĝon al sia patrino, «ke li venas nun. Li estas kun Galdós».
«Kiu estas tiu?»
«Tiu, kiu skribis la libron, kiun li legas».
Tiam aperis lia frato kaj ili du matenmanĝis kune kun siaj gepatroj. Io ne kongruas: Jesuo ne memoris tiun scenon el sia infanaĝo. Ĉu li elpensis ĝin? Kian strangan sonĝon li havis. Kaj kiom viva.
Li ja memoris tiun tagon: estis la tago, kiam lia patrino portis lin en la lernejon unuafoje. Ŝi prenis lin je la mano kaj kondukis lin al la lernejo, du blokojn for. La instruisto nomiĝis Don Antonio, kaj li estis mezaĝa, kun preskaŭ blankaj haroj, kun grandaj grizaj areoj. Li estis tre afabla, kaj li havis bonan manon por infanoj.
«Jesuet'», diris al li lia patrino, «vi devas fari ĉion, kion ĉi tiu sinjoro diras al vi. Kaj kiam li diros al vi, vi venos hejmen sola. Ĉu vi komprenas?»
«Jes panjo».
Tiutage Don Antonio faris al li plurajn demandojn, kaj li respondis, instinkte, nur tion, kion oni atendas, ke kvinjaraĝa infano diras: ne, li ne scipovas legi. Lia paĉjo havas multajn librojn hejme, ĉar li ŝatas legi multe.
Don Antonio skribis la vokalojn sur la tabulo per grandaj literoj, kaj Jesuo skribis ilin sur papero kiun la instruisto donis al li.
Kiam li alvenis hejmen, lia panjo aĉetis al li nigran tabuleton kaj plumban bastoneton por skribi, kajeron, krajonon kaj skrapgumon.
«Per tio vi lernos legi kaj skribi. Ĝi estas tre grava», ŝi diris al li.
Jesuo rigardis ŝin kun admiro. Ŝi rememoris sian patrinon en la aĝo de 90 jaroj, kiam ŝi mortis, je 2012. Sed nun ŝi estis 33. Juna knabino. Lia patro, kiu mortis en 1984, nun estis 37-jara.
«Kio estas por manĝi?» patro demandis, sonore fermante la pordon. Kiam li venis hejmen, li laŭte fermis la pordon, kaj tiamaniere ĉiuj sciis, ke la paterfamilias alvenis, eĉ se ili estas ĉe la alia flanko de la konstruaĵo. Kiam li estis feliĉa, li ŝatis eniri en la domon gaje kriante, por ke oni sciu, ke la familiokapo alvenis. Kiam li koleris pri io, li ĉiukaze sklamis la pordon, sed li ne levis la voĉon, kio maltrankviligis la ceterajn familianojn.
Li kutime verŝis al si trinkaĵon el la meblo, en kiu likvoroj kuŝas, kaj sidiĝis en facilseĝon apud tiu meblo sur kiu estis diskoludilo konektita al radio, kiu nuntempe ludas dancmuzikdiskon de Percy Faith. Don Abelardo ŝatis ĝui ĉi tiujn malgrandajn plezurojn, kiam li revenis de la laboro, kaj babili kun siaj infanoj. Li signis al la dua el ili veni al li, kaj demandis pri lia unua lerneja tago.
«Mi jam konas la vokalojn. Paĉjo, kiam mi scios legi ĉiujn leterojn, mi legos Galdoson, memoru».
Lia patro rigardis lin. Infana demono, li pensis.
«Kaj kiu estas Galdos', infano?
«La libron, kiun mi rigardis ĉi-matene, kiam vi venis».
«Ho, certe, certe, Jesuo. Kiam vi scipovos legi. Sed unue vi devas legi bildstriojn.
Tio okazis lundon, la 17an de oktobro 1955. La unua lerneja tago de Infano Jesuo, la knabo, kiu memoris ĉion, kion li travivis en tiuj kvin jaroj, kaj en la sekvaj 75.
Sed tiu sonĝo daŭris tro longe. Sonĝoj kutime ne longe daŭras, kaj kiam oni vekiĝas oni kutime memoras nur momenton, se oni ne forgesas ilin tute, sed tiu daŭris la tutan tagon. Eble estis ĉar sonĝa tempo havas nenion komunan kun kronologia tempo. Kaj tiel, en tio, ke li fermis la okulojn jam en sia liteto, apud tiu de sia frato, post eldiro de siaj preĝoj kun sia patrino. Poste ŝi kisis ilin du, enŝovis ilin kaj foriris, lasante la pordon malfermita kaj la lumon estingitan. La hundo dormis sur la planko inter la litoj de la du fratoj, kaj kiam la patrino forlasis tiun ĉambron, la patro forlasis la legadon kaj ambaŭ geedzoj retiriĝis al sia ĉambro.
Ĉio estas tiel, kiel mi memoras, diris al si la eta Jesuo, nur pli vive. Li fermis la okulojn kaj ekdormis, esperante, ke kiam li denove malfermos ilin, li vidos tiujn de sia edzino, al kiuj li rakontos la sonĝon.
Sed kiam li malfermis ilin, li ne vidis ŝin, sed sian fraton Abelardon denove.
«Venu, ulet', ni devas iri al la lernejo».
Jesuo frotis la okulojn, surprizite vidante ne sian poŝtelefonon, sed siajn malnovajn infanajn okulvitrojn, sur la noktotablo, kaj anstataŭ siajn silkajn piĵamojn, li vidis, ke li portas kalsonojn, kiuj atingas la mezfemuron por ĉiuj vestaĵoj. Li leviĝis, lavis sian vizaĝon, vestis kaj kombis la harojn antaŭ matenmanĝi kaj iri al la lernejo de Don Antonio, en la kompanio de sia pli maljuna frato. Li esperis, ke ĉi-foje li povos akiri bonan manskribon, aŭ almenaŭ pli legeblan.
«Ĉu vi jam scias skribi, Abelardo?»
«Ve, kompreneble», li respondis kun la petuleco, kiun pli maljunaj fratoj montras al pli junaj, kiel ĉiuj aliaj.
«Hieraŭ mi komencis. Estas multaj literoj. Kiel vi povas koni ilin ĉiujn?», li diris al li, laŭdante la egoon de sia frateto, apenaŭ 20 monatojn pli aĝa, havante ne malpli ol 7 jarojn.
«Estas facile. Vi vidos. Kiam oni scipovas legi, oni povas ekscii multe da aferoj».
«Kaj kial vi ne venas al mia lernejo?»
«Ĉar mi iras al unu por plenkreskuloj, ĉe la Strato Reĝa. Sed mi preterpasas tiun vian. Mi venigas vin matene, sed vi revenos sola poste. Mi iras tien. Adiaŭ, Jesuo».
Kaj tie restis nia Jesuo, atendante ĉe la pordo Don Antonion, kaj scivolante, kiom daŭros ĉi tiu sonĝo...
Sed jaroj pasis, kaj tiu sonĝo ne finiĝas. Li translokiĝis kun sia familio al la insulo El Hierro (la fero), por reveni dek ok monatojn poste al La Palma (la palmo). Tie li pasigis jaron en la Pretiganta Lernejo, kiu troviĝis sur la supra etaĝo de la recova, speco de manĝmerkato, kaj ĉe la fino de la kurso, li trapasis la Abituriencan Enirekzamenon. Li dekjaraĝis tiam.
Li memoris tiujn jarojn jam vivitajn, kaj ĉar li ricevis, ŝajnis, la eblon vivi ilin denove, nun li povus fari aferojn pli bone ol lastfoje.
«Paĉjo», li diris tre serioze kiam li estis 14-jara, ĵussukcesinte la Ĝeneralan Ekzamenon de la kvara jaro de Abituriento, «mi ne volas plu studi La Superan Abiturienton. Mi volas iri al la Normala Lernejo por fariĝi instruisto».
Kompatinda Don Abelardo ekkoleris.
«Nu, vi ne plu volas esti pastro, kaj vi ne volas havi Dion en viaj manoj. Nun vi volas malsati kiel lerneja instruisto».
«Ne, paĉjo. Rigardu: je 17 jaroj, post 3 jaroj, mi jam povos labori. Je 18 jaroj mi iros al la militistaro, kaj kiam mi eliros, mi plu lernos, mi promesas».
«Nu, daŭrigu studi nun, kaj kiam vi finos la superan Abiturienton, vi fariĝos instruisto».
«Do mi perdos du jarojn, paĉjo». Kaj mi estos hejme pli longe sen gajni monon dum mi elspezos vian».
«Ne zorgu pri tio, filo».
Sed ne estis maniero konvinki lin. Kaj se Don Abelardo ne demetis la monon por instruado kaj libroj, li ne povus studi.
«Do», li diris al sia patro fine de la somero, «kiam mi estos 16-jara mi volontulos por la armeo».
«Mi ne skribpermesos por tio».
«La Milita Registaro diris al mi, ke gepatra permeso ne estas necesa por servi la patrion».
Jesuo estis preninta malmultajn smakojn de sia patro, ĉar inter tio, kion li memoris kaj la prudento akirita en sia maljuneco, li evitis ilin per sia dialektiko, sed en tiu horo de malobeo ne eblis al li eviti ilin. Krome, li ne volis eviti ilin por montri al sia patro, ke li jam estas vireto.
«Se vi iros al la armeo, vi ĉesos esti mia filo. Kvankam mi esperas, ke en tiuj tri jaroj tiujn ideojn pri malsato vi forgesos».
Sed li ne forgesis. Post du jaroj, pasinte la Reválida (ĝenerala ekzameno) de Sexto, li ankoraŭ insistas.
«Paĉjo, aŭ mi fariĝas instruisto aŭ soldato». Mi ne estas sufiĉe bona por esti inĝeniero aŭ arkitekto, nek mi volas esti».
«Kaj kiel vi scias, kio estas bona por vi, bubaĉo!»
La cetera familio ĉeestis, surprizita, ĉe tiu ĉi ribelo de la bonulo, la knabo, kiu neniam kontraŭis la decidojn de sia patro aŭ patrino: ĉiam silenta, kiam li parolis estis por plaĉi. Li iris kun sia patrino al meso, kaj kiam li ne povis konsenti kun sia patro, li silentis.
La sekvantan tagon, kiam oni serĉis Jesuon, li ne estis tie: li iris por marki la paŝon. Lia patrino ne volis doni al li la monon por la buso, do li devis piediri al la tendaro Hoya Fría (malvarma truo, armea lernokampo), proksimume kvin kilometrojn for, en kiu li pasigis unu horon, ĉar feliĉe la familio antaŭ nur kelkaj semajnoj translokiĝis al la granda insulo, Tenerifo.
Tie li estis akceptata de la Deĵora Oficiro, kiu ordonis al veterana soldato akompani lin al la Unua Kompanio por ke li povos vespermanĝi kaj dormi kaj la sekvan tagon iri kun siaj kolegaj knaboj por ricevi la uniformon kaj la sakon, kaj esti tondita je nulo.
Sed la sekvantan tagon atendis lin surprizo: lia patro tiris kelkajn ŝnurojn kaj influon, kaj petinte plurajn favorojn, li atendis lin ĉe la oficejo de la Deĵora Oficiro, kie li diris al li:
«Bone, Jesuo, vi venkas. Vi estos malsata lerneja instruisto. Memoru, ke en la domo de via patro vi ĉiam havos teleron da manĝaĵo.
Ĉar li ankoraŭ ne subskribis la skizajn paperojn, li povis iri hejmen kun sia patro. Ili ne parolis la tutan vojon.
La sekvan tagon li enskribiĝis en la Normalan Lernejon, du jarojn malfrue, je 16. La sola avantaĝo estis, ke li estis validigata por la fakoj, kiujn li jam faris en la du jaroj de la Supera Abituriento, do li devis fari nur la komplementajn, kaj do, du jarojn poste, li jam estis instruisto. En la aĝo de 18 jaroj, li jam vidis sin kun sia titolo kaj sia loko, ĉar en tiuj jaroj la plej bonaj de ĉiu promocio ricevis postenon de Rekta Aliro, kio evitigis lin fari la timindajn konkurajn ekzamenojn, kvankam li estis certa, ke la li aprobintus, se li devus fari ilin, ĉar ne vane li trezoris en sia menso kaj en sia animo la sperton kaj saĝon de 93 jaroj de vivo. Kvankam li neniam diris tion. Kaj tiu sukceso plenigis lian patron per fiero, kaj kun la kontento, kiun li ja esprimis al sia edzino, ke feliĉigas lin havi tiel lertan filon.
Li havis postenon en lernejo en la ĉefurbo, kaj tie kunlaboranto konsilis al li daŭrigi studi en la Universitato de La Laguna pro du kialoj: ĉar en multaj karieroj «krom tiu pri Jurarto», li diris al li, «vi povos eniri rekte en Trian Kurson pro aliĝi la Universitatan Milicion, kiuj ne okupus vian tempon, ĉar ili ĉiam okazas en somero». Li sekvis la konsilon, kaj post tri someroj da intensa trejnado li trovis sin kun la rango de Subleŭtenanto en la Hispana Armeo, la plej baza el la Oficira skalo. Kaj li komprenis, ke estas pli bone vivi kiel soldato ol kiel instruisto. Lia patro konsentis, ke tio ne plu malsatas, kaj en tiuj tagoj la militistaro havis multajn avantaĝojn. Kvankam ne pro tio li ĉesis studi, kaj finis sian anglan filologion kun honoroj, kun kiuj li akiris avantaĝojn ene de la armeo.
«Mi miras», lia patro konfesis iun tagon al sia patrino, «ke Jesuo estas la sola, kiu ne atentis nin, kaj al kiu aferoj faris plej bone el niaj kvar gefiloj».
Post kelkaj jaroj la subleŭtenanto iĝis leŭtenanto, kaj ricevis ordonrajton pri sekcio de firmao en la trejnkampo de Alakanto, Varmafont'. Tie li malkovris, ke li ja ŝatis la militan vivon. Sed venis la okazo por promocii lin al kapitano kaj li konsideris tion dufoje: la unuan fojon estis kiam leŭtenanto Kastelo, el la Komplementa Skalo, kiel li, avertis lin, ke se li promocius, li estus maldungata, ĉar ne ekzistas kapitanoj de la komplementa skalo, ĉar la profesiaj militistoj ne fidas al ili, kiujn ili vidas kiel parvenuoj, tiujn bubaĉojn, kiuj la Militan Akademion piedpremis neniam en siaj stulta vivo kaj tial li decidis ne kandidatiĝi por promocio. Tamen kelkajn jarojn poste estis la armeo mem kiu proponis al li kapitaniĝi, ĉar Hispanio jam estis en NATO, kaj oni bezonis armeajn ligulojn, kiuj scipovas la anglan, kaj ĝis tia grado ili kreis tiucelajn postenojn kondiĉe ke ili servos nur eksterlande.
Kaj oni 
sendis
lin al la Bosnia Milito kiam li jam kvardekunujaraĝas, kvankam antaŭ tio
li devis pasigi kelkajn monatojn en la Armea Akademio de Toledo por
plenumi longan kaj malfacilan trejnan kurson, kaj la sekvan jaron, en
1993, li devis pasigi plurajn monatojn denove tie por plenumi longan kaj
malfacilan trejnadon. Poste li estis sendita en la urbon Mostar,
integrigita en la korpon de la Legio, kiu famas kiel la plej dura korpo de
la armeo hispana. Tie Jesuo konis amon, se mallonge.
En sia lasta tago de la milito, li alfrontis kelkajn kaŝpafistojn, kaj en skolta misio kun taĉmento de angloj, ili estis tenitaj kaŝitaj malantaŭ kelkaj ruinoj per kaŝpafkugloj. Li ordonis al la soldatoj resti kaŝitaj, kaj li mem glitis, rotaciante, al nova pozicio, en kiu li estis ekster la vidkampo de la pafisto, ĝis li surprizis ŝin de malantaŭe kaj senarmigis lin: temas pri virino. Ŝi estis blonda, maldika, ne tre bela, sed tre alloga, ankoraŭ senvestita kaj ŝvita, en malpura kaj polva sporta kostumo. Jesuo proksimiĝis al ŝi de malantaŭe ŝtele, ĉirkaŭvolvis ŝian kolon per brako, premante ŝin per la alia ĝis ŝi perdis la konscion. Kiam ŝi venis al si, ŝi vidis, ke ŝia armilo estas en la manoj de tiu fremdulo, kiu direktis ĝin rekte al ŝia koro.
Ne povante komprenigi sin, ŝi genuiĝis antaŭ li, kunpremante la manojn kvazaŭ preĝante, la okuloj demandaj. Li mallevis la pafilon, klinis sin kaj plene kisis ŝin sur la buŝon. Ŝi metis la brakojn ĉirkaŭ li kaj ne kontraŭis kiam li, metante la pafilon sur la plankon, malbutonumis ŝian ĉemizon. Jesuo etendis sin super ŝi kaj diris:
«Jesuo».
«Slavica», ŝi diris, gestante al si per la dikfingro.
Tie kuniĝis Eroso kaj Tanato, kaj post rigarda interparolo, ili amoris en tiu etoso de milito, maljusteco kaj morto, en maniero same absurda kiel la vivo mem. Tiu juna virino estis devigita en ĉi tiun militon por defendi sian landon de invadantoj, ŝajne, kaj li iris tien por trudi justecon kaj homaron per pura pafo. Kaj tion ili ankoraŭ faras, kiam aperis alia kaŝpafisto, la edzo de la nuna amantino de Jesuo, kiu de malproksimo de ducent metroj forpasigis ilin per du precizaj pafoj, kvankam la unua jam trapikis ambaŭ.
Nia kapitano estis ankoraŭ en la freŝo de sia vivo, 42-jara. Rigardante Slavican, la animo de Jesuo forlasis lian korpon dek unu sekundojn post kiam lia koro estis detruita de la kuglo de tiu ĵaluza edzo, la vizaĝo de tiu bela virino estis la lasta aĵo kiun li vidis kiam liaj okuloj perdis la lumon sen bezoni fermi ilin ĉifoje.
Kiam la lumo revenis, la unua afero, kiun li vidis, estis la vizaĝo de alia virino, en alia lando kaj kun alia akcento, 16-jaraĝa knabino, kiu krias:
«Rigardu, Fina! Vi havas alian knabon!»
La
knabeto ĵus suferis traŭmaton pli doloran ol tiu, kiu estis kaŭzita de la
kugloj de tiu murdisto. La lastaj vortoj de Slavica estis Moj muž,
(mia edzo)..., kaj ŝi mortis. Do tiu knabino estis edzino... Ili ne
parolis pri ŝi kiam li senarmigis ŝin. Estis lingva baro. Ŝi petegante
falis sur la genuojn, kiam ŝi trovis sin antaŭ tiu longdistanca fusilo,
kiun ŝi uzis, nun en la manoj de Jesuo. Li, obeante sian praan instinkton,
kuŝigis ŝin sur ŝian dorson, malfermis ŝian ĉemizon kaj deprenis ŝian
pantalonon kaj la ceterajn vestaĵojn, kaj ili ambaŭ mildigis la streĉiĝon
de milito, morto kaj timo, kiun ili du portas de kiam ili vidis sin
subterigitaj en tiun buĉadon tiom absurda, kiel ĉiu milita konflikto, kaj
konsiderante unu la alian nur kiel viron kaj virinon, ili cedis al la plej
primitiva impulso de sia specio. Ŝi brakumis lin, kaj la ŝajna
seksperforto fariĝis amo-ago meze de tiu sceno de morto kaj detruo, kaj
inter tiu amaso da kadavroj aŭdiĝis la ĝemoj kaj sopiroj de tiuj, kiuj
praktikis la plej antikvan riton de la homaro, tiu de amo. Sendube tio
altiris la atenton de aliaj partizanoj ankoraŭ kaŝantaj en la ĉirkaŭaĵo,
kaj per unu kuglo iu tuj trapikis la korojn de ambaŭ hazardaj amantoj.
Slavica kaj Isusa, Gloro kaj Jesuo. Ŝi enamiĝis al Isusa kiel sia lasta
ago sur la Tero, Jesuo mortis post eniro en Gloron.
Kaj nun li ĵus naskiĝis en la sudo de Hispanio denove. Tiu menciita knabino lavis la etulon per varmeta akvo, envolvis lin en mantukon kaj prezentis lin al lia patrino, kiu prenis lin en siajn brakojn kaj tenis lin al sia mamo, por ke li ĉesu plori.
Tiu plorado estis reago, en profunda kaj sonora protesto pro ne plu esti kun tiu dolĉa knabino, la murdinto, kiu mortigis tri el siaj anglaj kunuloj, kaj kiu alportis al li tiel bonan morton. Li ankoraŭ ne komprenis tion, kio okazis al li sed li rememoris la teruraĵojn de la milito kvazaŭ ĝi estus hieraŭ. Ĉar por li estis strikta vero: tio okazis nur hieraŭ, kvankam — kiel li ekscios jarojn poste, kiam lia organika kresko finfine permesis — li komprenis, ke tio okazis post efektivaj 42 jaroj pli frue ol nun, je 1950. Ĉe la piedo de la lito estis konata vizaĝo: lia frateto, apenaŭ jara io aĝa, kontemplas la miraklon de la vivo, kiu lin detronigas: li ne plu estis la reĝo de la domo. Li ĵus ricevis bubaĉon, kiu senigas lin je esti la centro de atento en la familio. Jesuo rigardis kaj ridetis al li.
«Li ridetas!», kriegis tiu knabino, en kiu ŝi apenaŭ rekonis preskaŭ infanecan version de sia onklino Ninetin'. «Li ridetis al sia frato...»
«Silentu, silentu!», diris al ŝi ŝia bofrato. «Li ĵus naskiĝis. Li ankoraŭ ne scipovas rideti».
En la sekvaj tagoj la geavoj venis viziti. Sita —kiel oni nomis Doña Luisa jam de malgranda, en flagra karesnomo de Luisita (Ludoviketino) — kaj Salvador' (savanto), en kies honoro la patrino de la nova bebo nomis lin Jesuo, ĉar laŭ ŝi la du nomoj signifas same, silente kontemplis la novan nepon, kiun Dio donis al ili. La aliaj geavoj de la novnaskito estis eble en Madrido, ĉar oni nenion sciis pri ili, ĉar la interna milito, kiu finiĝis antaŭ nur 11 jaroj, forprenis multajn homojn, en batalo, pro flankdamaĝo, amika fajro, pro elprenoj aŭ personaj venĝoj, aŭ malsato en la jaroj tuj post la milito, pro tio, ke la aliaj landoj de la mondo turnis la dorson al Hispanio dum ili estis suferontaj multe pli kruelan kaj daŭran militon.
Sed komence de la 1950-aj jaroj, lia patro jam estis liberigita el malliberejo kie li pasigis 8 jarojn pro tio, ke li estis leŭtenanto ĉe la alia flanko kaj li havis bonan laboron ĉar li sciis tajpi kaj konstruis por si solidan bazon de ĝenerala scio pri sia kutimo legi ĉion, kio falis en siajn manojn.
Naŭ monatojn poste li devis denove serĉi laboron ĉar lia firmao fermiĝis, kaj tiu, kiun li trovis, estis en la Kanariaj Insuloj. Li estis bonŝanca, ĉar la nova kompanio pagis la translokigon de ili 4 per boato al la insulo La Palma, en Kanariaj Insuloj, el Kadizo, vojaĝo, kiun la eta Jesuo ne memoris, sed kiu nun deponiĝas en lia memoro kune kun la memoroj de liaj du antaŭaj vivoj, tiu de 90-jaraĝa profesoro kaj tiu de 42-jaraĝa soldato. Li ofte demandis sin, precipe dum li estis mamnutrata, kia stranga sorto donis al li tiujn tri vivojn konservante liajn memorojn, kio estas la celo de tiuj vivoj, de kie li venis antaŭ la unua, kaj kio estos la estonteco de ĉi-lasta. Tio estis tro por tia eta cerbo, laca pro tiom da suĉado kaj pensado, kaj eble tial li ekdormis tuj kiam lihavis plenan ventron.
Iom pli ol unu semajnon poste ili alvenis al domo, kiu ŝajnas al li tre konata, tiu de la strato de Sankta Sebastiano. Iu mankis tie, la hundo mankis. Kaj liaj du fratinetoj. Sed ili tri alvenos.
Iun tagon li vekiĝis subite, malsata. Li ekkriis kaj ekploris. Sed, male al sia kutimo, lia patrino ne aperis. La knabeto Jesuo ploris kiel eble plej multe, kaj tial li ploris, nekonsolebla, dum pli ol du horoj. Fine aperis patro, anstataŭ patrino, kune kun najbarino, Doña Lola. Ŝi loĝas kontraŭe, kaj estis alarmata de la ploro de la infano. Ŝi alproksimiĝis kaj aŭdis ĝin tra la fenestro, kaj jaraĝante tro multe por salti tra la fenestro, ŝi ne kuraĝis eniri tien, do ŝi iris al la oficejo, kie ŝi sciis, ke la patro de la knabeto laboras, kaj rakontis al li, pri tio, kio okazas. Ili kuris hejmen kaj trovis lin ploranta, sed ŝajne neniu cimo mordis lin, li ne estis malpura aŭ malseka, kaj tuj kiam lia patro prenis lin en siajn brakojn, la infano eksilentis. Sed kiam li vidis, ke ne estas mamo por li, li denove ekploris. En tiu momento aperis la edzino. Ŝi estis butikumante, kaj ŝia edzo nur donis al ŝi sian infanon, kiu tuj silentis, kiam finfine mamo nutranta renkontis lian buŝon.
«Mi aĉetis apude», raportis la virino, «kaj ĉar ne estis terpomoj, mi devis iri al La Recova (merkateto), kaj reveni de tie kun ĉi tiu tuta pezo kaj tirante Abelarditon...»
La Recova estis sufiĉe malproksime malsupren, kaj la malfacila parto estis revenanta kun la peza aĉetsako kaj tiranta la dujarulon tra tiuj klinaj stratoj, ĉiam supren...
De tiam Doña Lola —ŝi proponis sin— gardos la infanon kaj ŝi povus porti lin al sia patrino, se ĉi tiu afero denove okazos.
Eta Jesuo kreskis kaj preskaŭ ĉiam iris man' en mano kun sia pli aĝa frato, Abelardo, ĉie. Same kiel por ĉiuj infanoj sia patrino, kaj poste sia patro, estas la plej saĝa kaj protektanta persono dum siaj unuaj jaroj, por Jesuo tia estis sia frato, ĉar li estas la plej aĝa, kaj ĉio, kio okazis al la etulo okazintis antaŭe al Abelardito, kiu estis lia referenco de sperto. Kaj tiel estis dum multaj jaroj.
Ofte Jesuo estis perdita en pensoj, pensante pri siaj aferoj. Li pensis pri Maribel', sia unua amatino, aŭ pri Slavica, la lasta virino kun kiu li amoris, aŭ pri Don Antonjo, kiu instruis al li siajn unuajn literojn, kaj kiu instruos lin denove post kelkaj jaroj. Liaj gepatroj baldaŭ komprenis, ke li de tempo al tempo restis en Neniamlando, kaj ili portis lin al la kuracejo, ĉar, krome, kiam li promenadis sur la strato, li ofte falis surteren kaj vundiĝis.
"Ĉu ĉi tio estas normala, doktoro?" demandis la maltrankvila patro.
«Ho, ne maltrankviliĝu, sinjoro. Li estas tute normala knabo. Lia kuraco estas paro da okulvitroj, ĉar li estas miopa».
Efektive, je la aĝo de du jaroj li komencis porti okulvitrojn kaj li ĉesis fali. Krome, li ĉesis retiriĝi en si, ĉar li komprenis, ke li ne povas klarigi al siaj gepatroj, kio okazas al li, ĉar li mem ne komprenis tion. Li havis neniun klarigon por vivi 132 jarojn en la momento de naskiĝo, la lastaj 42 surtavole, du el ili trifoje. Post longaj interkonsiliĝoj kun si mem, li decidis, ke oni ne povas ĉion kompreni, do li lasis la problemon nesolvita. Li eklernejiĝis tri jarojn poste, kaj meze de la lerneja jaro ili ŝanĝis lin al alia lernejo, kun pluraj klasĉambroj, ĉar Don Antonjo emeritiĝis kaj ili fermis la unuklasĉambran lernejon, kiun li prilaboris. Kaj jarojn poste, kiam li fariĝis 10-jara, li diris al sia patro, ke li jam volas komenci sian karieron:
«Paĉjo, mi volas esti pastro».
Lia
patrino ĝojegis laŭte. Ŝia filo pastro! Sed la patro prenis la aferon tre
malbone.
«Pastro, pastro! Vi ne scias, kion vi volas! Je dek jaroaĝo!»
Sed la knabo insistis. Lia patro kredis, ke li scias ĉion, aŭ preskaŭ ĉion, je siaj 41 jaroj. Multe pli, ĉiuokaze, ol tiu bubaĉo apenaŭ dekjaraĝa. Lia frato ankaŭ volis esti pastro, sed li rezignis pro premo de la patro. Sed Jesuo estis 142-jaraĝa viro en la korpo de 10-jaraĝa knabo.
«Paĉjo, se vi ne lasos min esti pastro, mi ne plu manĝos».
Tio gajnis al li du fortajn vangofrapojn. Sed tiu stranga bubaĉo, anstataŭ plori aŭ forkuri, diris ion nekutima:
«Se vi batos min pli forte, mi baldaŭ mortos, paĉjo. Mi ne devos malsati por morti. Sed mi iros kun La Sinjoro. Ĉu kiel pastro, ĉu kiel martiro, se vi mortigos min».
Don Abelardo vidis morton kaj decidemon en milito. Li rememoris la kuraĝon kaj malsaĝecon de multaj siaj kunantoj, kiuj kuris nudbruste por mortigi la faŝistojn de Franko ĝis kuglo haltigis ilin senvive por ĉiam. Kaj li vidis tiun decideman vizaĝon en la rigardoj, kiujn lia filo nun montras al li. Sed li ne estas murdinto. Li mortigis homojn ĉe la milito, jes, kaj li estis mortonta kelkajn pli en malliberejo, sed ĉiam estis en batalo aŭ sindefendo. Sed li ne estis infanmurdisto. Kaj tiu malgranda nano kiu defias lin nun estis lia filo. Ostoj de liaj ostoj, sango de lia sango. Kaj li diras al li, ke li ne obeos lin. Kiu diable estas tiu infano?
«Nu, ne manĝu. Mi ne zorgas».
Lia patrino admiris sian filon, sed ŝi ne volis, ke li mortu.
En la dua malsattago, ŝi petegis la etulon kun larmoj en la okuloj:
«Mi petas, eta Jesuo, manĝu ĉi tiun kulereton da supo».
Ĉar Jesuo, obeema, sidis ĉe la tablo ĉe la manĝotempo, sed li ne tuŝis sian teleron kvankam li ricevis batadon, kiun li fakte ricevis. Li jam pasis multajn tutajn tagojn sen manĝi en Bosnio en sia lasta vivo. Li konis malsaton, morton kaj kuraĝon, multe pli bone ol sia patro kaj sia patrino, kiuj malsatis ĉar ili ne havis ion ajn manĝi. Sed nun Jesuo malsatis, ĉar li volis servi La Sinjoron. Li mortis sur la kruco post fastado. La kruco de ĉi tiu infano Jesuo estis lia patro kaj ties obstino ne lasi lin iri al la seminario.
En la tria tago de infana malsatstriko, dronita en la sento de kulpo kaj la larmoj de sia edzino, don Abelardo iris al don' Johano, la paroĥestron de la Preĝejo de Sankta Francisco, kiu estis tiu, kiu metis tiujn ideojn en la infanaj mensoj, kiel en tiujn de la ceteraj infanoj en la najbareco.
«Don' Johan', mia knabo volas esti pastro, sed mi ne havas la monon por sendi lin al la seminario».
«Ho, ne zorgu pri tio, sinjoro. Mi povas peti stipendion de la Episkopo».
Jesuo ne estis religiema, tute male. Sed li sciis, ke en la Hispanio de la kvindekaj jaroj la pastroj vivis tre bone, ili havas senpagajn manĝaĵojn kaj loĝejojn, kaj laboro ne mortigas ilin.
Tiel, en la aĝo de 11, lia patrino vidis sian revon realiĝi, kaj ŝi akompanis lin ĝis la pordo de la seminario. Lia frato Abelardo ne iris, ĉar li ne batalis por sia sonĝo, kiel Jesuo faris.
«Nu, Jesuo, mi lasas vin kun La Sinjoro. Preĝu ĉiunokte, kaj faru ĉion, kion ili diras al vi ĉi tie.
La seminaria vivo ne estis tiel malfacila kiel li pensis. Li studis siajn temojn intense, ĝis paroli flue la latinan kun siaj instruistoj. Li iam vidis unu el siaj instruistoj iri tro malproksimen kun la infanoj kaj havis tre malmolan konversacion kun li en la konfesejo:
«Patro, se vi ne regas viajn pedofilajn impulsojn, mi devos rakonti pri tio al la Episkopo».
«Kio? Kion vi celas diri?»
Sed la eta Jesuo jam foriris. Ĉu eblus, ke tiu etulo eltrovis kaj minacis lin? Li prenis ĝin kiel averton de la Ĉielo kaj li ne plu alproksimiĝis al infanoj tiel.
Jesuo pasigis dek jarojn en la seminario, sub la mandato de du episkopoj, ĉar Don' Domingo, tiu, kiu lin patronis, mortis kaj estis sukcedita de Don' Ludoviko, kiu ankaŭ ŝatis lin. Tiel, kiam li finis sian diplomon, li ofertis sian unuan meson en la Preĝejo de Sankta Koncipiĝo, unu el la plej malnovaj en la Kanariaj Insuloj. Estis ŝia patrino, kiu ĉeestis la Vorton de Dio kaj la miraklon de la Eŭkaristio kun larmoj en la okuloj, dankante al la Plejaltulo pro tio, ke Li donis al ŝi pastran filon. En sia homilio, la nova pastro rememorigis siajn du fratojn en Kristo, kiuj tiom helpis lin atingi sian revon fariĝi pastro: Don' Domingo kaj Don' Luis, episkopoj.
Jesuo sciis pri tio, kio venos post 1975, do li ĝuis ĉiun el tiuj 15 jaroj tago post tago.
Lia Moŝta Episkopo ŝatis lin, kaj asignis lin kiel helpanto al la eklezio de Sankta Kristo de La Laguna, la patronsanktulo de la grandurbo. Li ne ŝatis la pozicion ĉar estis malvarme preskaŭ la tutan jaron, sed li devis obei. Tamen tio permesis al li komforte studi tri jarojn pli frue ol en sia unua vivo Angla Filologion, kaj kun pli da dekomenca sciado. Tie li renkontis virinojn, kiuj volis havi ion kun li, kvankam ili retiriĝis kiam ili eksciis, ke li estas pastro. Ĉiuj krom Adelajda, studentino de 3ª grado kiam li jam estis je la 5ª grado. Ŝi komencis peti de li klasnotojn de la antaŭa kurso, kaj poste ŝi komencis peti de li ion alian. Ŝi estis filino de policisto, komunistino pro alvokiĝo, kaj iom sekse malstrikta, troe por sia tempo. Sed Patro Jesuo havis tre klarajn ideojn pri tio, kaj li afable malakceptis ŝin.
«Mia filino, kiam ajn vi pretos, mi aŭdos vian konfeson».
Ŝi ekkoleris, sed monatojn poste ŝi rezignis, kaj de sia memamo ŝi transiris al vera amo, kaj de ĉi tiu —per spirita imperativo— al ĉasta, kaj fine al amo al Dio. Ĝi estis sukceso de Pastro Jesuo, preni virinon de profunda ateismo ĝis la plej sublima el amoj, kaj ties misteroj. Tiom, ke jaroj poste ŝi edziniĝis kaj prenis siajn infanojn por esti katekizitaj de Pastro Jesuo.
Je
1975 li iris al Romo kun komisiono de pastroj kun la celo konvinki papon
Paŭlon, la 6ª de sia nomo, kanonigi la pastrojn mortigitajn en la Hispana
Enlanda Milito. La proceduro daŭris pli longe ol li atendis, kaj antaŭ ol
ili povis kolekti la indicojn, kiujn la Sankta Patro petis, la katolika
patriarko mortis. Lia posteulo ricevis la komisionon kaj promesis studi la
kazon. Jesuo restis sola parolante kun Lia Sankteco Johano Paŭlo, unua de
sia nomo, por studi la komencajn provojn kaj procedojn ĝis malfrua nokto,
kaj subite aperis el nenio viro en kardinala kutimo provanta injekti la
papon per io. Jesuo enbaris, kaj li ankaŭ ricevis dozon de tio en unu
brako, per kio li nur sukcesis fari, ke la murdo estos duobla, ĉar li,
edukita en Paco kaj amo, ne konis aŭ ne povis malhelpi tiun murdiston
injekti la enhavon de dua hipodermo en la korpon de la plej alta digno de
la Katolika Eklezio. La Sankta Patro kaj sia disĉiplo mortis kune, nur unu
monaton post la komenco de la papeco de la unua. Por Jesuo estis honoro
akompani tiun sanktulon en siaj lastaj momentoj, reciproke donante siajn
lastajn ritojn unu al la alia.
Sed li ne akompanis la Sanktan Patron Johano Paŭlon en la Ĉielon. Ĉifoje
malfermis la okuloj de Jesuo al nova vivo dum lia unua vizito al la
universitato. Li iras kun sia frato por enskribiĝi en la kurson selektivan
de Scienco, sed li trovis sian amikon Victorianon en la tempo de aliĝo,
kaj decidis ke li preferus esti kuracisto anstataŭ inĝeniero, kiel sia
patro volis. La problemo estis, ke ankoraŭ La Fakultato de Medicino ne
komenciĝis tiun jaron, 1967, do ambaŭ amikoj enskribiĝis en la Fakultato
de Sciencoj, kiel volis S-ro Abelardo. Estis la sekva jaro kiu vidis lian
familian dramon: do se lia amiko Victoriano havis neniun problemon klarigi
al sia gepatroj, ke li vere volis iri al la Fakultato de Medicino
lastatempe kreita en tiu jaro de 1968, en kiu tri subjektojn oni
validigas, tio ne aplikis al Jesuo, ĉar li fiaskis en ĉiuj ili. Tamen li
diris al siaj gepatroj, ke se li ne povos iĝi kuracisto aŭ pastro, li
aliĝos la armeon, por kio li ne bezonis monon de siaj gepatroj, kaj poste
oni vidos. La gepatroj pridiskutis la tutan tagon, ĉar lia patrino volis,
ke ŝia filo iĝos pastro, kaj fine la patro akceptis la malpli grandan
malbonon, ke sia filo studu Medicino se li povas, ĉar lia sperto
de la jaro antaŭa ne estis tre brila.
Sed ĉi-foje Jesuo plejdure laboris pristudante Biologion,
Fizikon, Ĥemion kaj Matematikon kun aliaj profesoroj de la universitato,
kaj multe pli da instigo kaj emo ol la antaŭa jaro, ĉar li ne plu studis
pro estonta mono, sed por esti utila al aliaj homoj, kaj savi vivojn en
la estonteco. Se li ne sukcesos savi animojn, li resanigos tiujn
korpojn, kiuj ilin subtenas, por ke ili ne apartigos se li povos eviti
tion.
Li vivis en mondo de iluzioj, kaj li trovis aldonan malfacilon en tio, ke li ofte interrompis sian studon imagante tion, ke li portas la blankan palton en hospitalo, savante vivojn, aŭ foje, dirante al la familio, ke li ne povis savi ties patron, aŭ edzon..., kaj ŝi — tio estas, morto— elprenis lin el liaj manoj. Sed li insistis tenace tagon post tago, nokton post nokto. En la Fakultato oni prenis lin kiel malsaĝulon ĉar li demandis la plej strangajn aferojn. Evidente, eble sed tio, kio frustris senhelpe liajn samklasanojn kaj instruistojn estis tio, ke ili ankaŭ ne konis la respondojn, sed ili ne kuraĝis tion konfesi eĉ al si mem.
Kaj tiel Jesuo pasigis la ses jarojn, kiuj donis al li la titolon de Bakalaŭro pri Medicino, kun demando post demando. Unu el liaj instruistoj, tamen, Don Antonio Peñaranda, diris, ke li estos bona esploristo, ĉar li neniam ĉesas miri kaj enketi pri aferoj. Li daŭrigis en la universitato ĝis li doktoriĝis pri la resanigo de animoj, Psikiatrio, ĉe la Universitato de Oviedo, dum lia amiko kaj kunulo faris tion en Pediatrio, ĉar li amas infanojn.
Dum la Hospitala Fako li renkontis Jozefon Ludovikon, kunanto kaj en dormejo kaj en klasĉambro. Li estis iomete freneza, kaj tio estas avantaĝo, li kutime diris, ĉar tiel mi pli bone komprenas miajn pacientojn. Sed kiam Jesuo pli bone konis lin, li komprenis ke li estas la plej prudenta persono kiun li iam vidis, kvankam li havas nekutiman senton de humuro, kiu ridigas lin pri ĉio kaj pri ĉiuj, komencante pri si mem. Iun tagon li falis sur la straton ĉar li stumblis en truon, kaj skribis tre akran leteron al la urbestro. La amuza afero estis, ke li sendis ĝin pere de gazeto. La tuta urbo legis ĝin. La sekvintan semajnon ĉiuj kloakoj en la urbo estis riparitaj.
Lia amiko Victoriano skribis al li foje, kaj kelkfoje ili vidis unu la alian dum ili faras siajn respektivajn specialaĵojn, la unua en Bilbao kaj la dua en Oviedo, kaj je 1977 ambaŭ estis jam kuracistoj pri siaj respektivaj fakoj.
Jozefo Ludoviko trovis postenon en Murcio, kaj Jesuo restis en Oviedo. Li tion decidis, ĉar tie li konis Izabelinon, el Palma de Majorko, kaj ambaŭ ili estis dungitaj de la Hospitalo Klinika, kaj du jarojn poste ili geedziĝis, kiel estis dece dum la 70aj jaroj de la 20ª jarcento, kiam sankta amo estis multe pli grava ol tiu profana, kiu nur revenos post la morto de la diktatoro, kvankam ne kun la viruleco de antaŭ ties apero. Fakte ĝi temis nur pri montrado de nudaj virinoj en kino kaj teatro, kaj plinombriĝo de fraŭlaj paroj, kiuj ankoraŭ ne havos samanjn rajtojn kiel geedzoj ĝis 20 jarojn poste. Sed Jesuo kaj Iza volis ke siaj projekitaj ok infanoj estos koncipitaj ene de la geedziĝo kiel Dio postulas. Ili estis geedzitaj en la Preĝejo de Sankta Tirso la Reala, proksime de la Katedralo, en la Placo de Alfonso IIª la Sanktulo. Pro siaj okupoj, ili ne havis pli ol du infanojn, kiel estis normo tiutempe en Hispanio.
Jesuo havis pli eventoplenan profesian vivon ol li antaŭvidis. Per malsamaj vojoj alvenis al la sama konkludo kiel sia amiko Ludoviko: Psikiatrio estas unu el la malmultaj —se ne la unika—medicinaj fakoj, en kiuj oni neniam vidas sangon, kaj profesia fiasko neniam finiĝas en morto, kaj se jes, oni neniam povos kulpigi la kuraciston. Sed tio, kio plej altiris Jesuon, estis la studo de la homa animo. Li volis esti pastro, sed lia patro kontraŭis dum la tempo, kiam li povis iri al seminario. Li povus esti bona pastro, li sciis, sed li kontentiĝas esti bona kristano kaj plej bona kuracisto. Li resanigis la animojn de multaj per drogoj kaj sia profunda kaj kreskanta kompreno de la spirito de siaj pacientoj. La malsano —li diris— de siaj pacientoj proksimigas ilin al Dio, kvankam estis religio, tio estas, la eklezio kaj ties ministroj, kiuj faras lin dubi pri Li. La konduto de tiu kardinalo, kiu murdis lin kaj la Sanktan Patron estis la kialo el lia skeptiko pri la Eklezio kaj ties predikado. Kelkfoje li deziris, ke li ne restis paralizata de situacio, kiun li ne komprenis, ĉar kun sia armea preparo certe li povintus malhelpi la murdojn, sed la surprizo kaj la neado de la realo kostis la vivon al li kaj al la papo.
Li trapasis malsamajn stadiojn en sia religieco, kvankam li havis —aŭ eble pro tio — longa vivo de 191 jaroj (artikita en tri vivoj kaj tio, kion li jam havas de la kvara) en la momento de pripensado tiujn aferojn pri Plejaltulo, kiu eskapas lin kaj igas lin ripeti sian vivon en la samaj cirkonstancoj en kiuj la sola aĵo kiu ŝanĝas estas li mem, kiu kolektas diversajn spertojn kaj eventojn ĉar li ekkonas pli pri la mondo kaj pri si mem. Li scias ke la plej multaj el la prelatoj kiujn li renkontis estis falsuloj kiuj ne scias tion, pri kio ili parolas, kaj ke ili improvizas pro sia imagopovo tion, kion ili ne scias pro manko de fido kaj sperto. Sed belan tagon li venis al la konkludo, ke ĉiuj tiuj porkoj ricevos sian ĝustan salajron je morto, kiun ne konas li, ĉar kiam venas la fino de liaj tagoj la morto regurgitas lin kaj rekomencas en la sama loko, je diversa aĝo, kvankam ĝi estas ĉiufoje malsama vivo, ĉar liaj decidoj estas malsamaj. La infanoj, kiujn li havis en du el siaj tri antaŭaj vivoj ne ekzistas, almenaŭ en sia familio, sed li scias —ĉar li havas nerefuteblan pruvon pri tio— ke tiuj animoj estas ie tra la mondo, kaj eble li renkontis iujn sen rekoni ilin. Li neniam estis ateisto, sed li estas skeptikulo. Li ja scias, ke Dio ne povas esti malbona, ĉar Liaj valoroj ne estas tiel limigitaj kiel tiuj de la homoj, ĉar por tiuj ĉi morto estas la supera malbono, kaj tabua temo pri kiu neniu parolas, sed por li, Jesuo, ĝi estas — almenaŭ ĝis nun—la pordo al pli bona, pli riĉa vivo, kaj de kiu li povas helpi homojn pli kaj pli bone, kvankam por aliaj ĝi ja estas malplena skribtabulo ĉiufoje kun ĉiu vivo nuligante la faktojn de la antaŭa. Dio, kiam ĉi tio finiĝos? Aŭ ĉu tio okazas al ĉiuj, kaj li estas la ununura homo, kiu rememoras?
«Iza», li demandis sian edzinon iam, kiam ili ankoraŭ estis nur koramikoj, «ĉu vi kredas je reenkarniĝo?»
«Mi ne scias. Ĉi tiu temo timigas min».
«Kial?»
«Mi ne scias. Mi fariĝis kuracisto por batali kontraŭ la morto, sed mi ne scias pri tio, kio okazos poste».
«Vi scias, kion diras la militistaro: oni devas koni la malamikon por povi venki lin...
«Jes, certe. Sed mi vidas neniun malamikon: la korpo haltas kaj jen».
«Oni diras, ke la animo pezas kelkajn gramojn..., kaj ĝi forlasas la korpon ĉe morto».
«Aero forlasas la korpon ĉe morto el la pulmoj de la ĵusmorttiointo, kaj pezas tiuj gramoj. Ĉar diru al mi: se la animo estas spirito, ĉu vi ne pensas, ke estas stulta aserti, ke ĝi pezas, eĉ kelkajn gramojn? Se ne estas materio, ne estas pezo».
La enorma saĝo de tiu juna virino apenaŭ dudekjaraĝa estas unu el la aferoj kiuj kaptis lin ĝis la punkto decidi igi ŝin sia edzino laŭ Sankta Patrino Eklezio, ĉar Jesuo estis katolika, Apostola kaj Romiana, same kiel sia panjo, kaj kiel sia amatino. Li tia estis en siaj kvar vivoj, kvankam en diversaj gradoj. Kaj nun li estis katolika ne praktikanta, kiu ne kredis je tiu Dio, pri kiu oni rakontis al li, kvankam li havas pruvon, ke Li estas tie ĉirkaŭ li, interne kaj ekstere de si mem, kvankam li havis nenian manieron kontakti lin. Li ne bezonis fidon, sed li scias ke Dio ja ekzistas. Sed ne plu estante pastro sin detenis pri katekizi iun ajn.
Se oni estus ordinita en via antaŭa vivo..., ĉu oni havas la povon pardoni pekojn kaj diri meson?, li demandis al si. Evidentiĝas, ke lian scion pri la latina, greka, angla kaj franca ja havas li, kaj ankaŭ pri milita arto, kaj sindefendaj rimedoj, kiujn li lernis en la armeo, kaj ankaŭ la kapablon taksi kaj prezenti muzikon. Ĉio restas en lia kapo, manke de fizika ekzercado. Kaj ankaŭ lia sperto de 200 jaroj, kiu estas lia plej granda trezoro.
Tio donis al li spertan okulon multe pli altan ol tiu de siaj samfakuloj, kaj li povis antaŭdiri la konduton de siaj pacientoj. Al lia gvidinstruisto ĉe la universitato plaĉis, ke li akompanas lin serĉi la frenezulojn, kiuj devis esti enhospitaligitaj, ĉar ili preskaŭ neniam volis, kaj la batala scio de Jesuo kapabligis lin bloki la movojn de la frenezulo ĝustatempe por ke la flegistoj loku lin en la streĉjakon. Pro siaj alivivaj legolegadoj, li konis kelkajn aferojn, kiel tio, ke elektroŝoko ne estas opcio, kaj li ekskludis ĝin jardekojn antaŭ ol ĝi estis malpermesita, kaj li estis unu el la unuaj, kiuj aliĝis al novaj teknologioj, elstarante en esplorado, kvankam li neniam partoprenis kiel preleganto en la multaj kongresoj kiujn li ĉeestis, ĉar ne ŝajnis al li etike profiti la enorman sperton, kiun li havis en la 20ª kaj 21ª jarcentoj, ĝis li pridubis ankaŭ tion, ke se li ricevis tiun donacon, li devus profiti ĝin...
Iliaj infanoj Jacintin' kaj Marcelino volis ankaŭ iĝi kuracistoj, kiel siaj gepatroj, sed Jesuo forsendis ilin dum unu jaro vojaĝi tra Eŭropo kaj Nordameriko antaŭ ol ili faros tiun decidon, kiel iuspeca Erasma Projekto. Kaj tio efikis, ĉar Jacintin' revenis dezirante iĝi angla instruistino, kaj Marcelino fariĝis pastro, ĉar lia sperto estis malsama al tiu de sia fratino, do li prenis la minorajn ordinojn kaj ok jarojn poste li jam estis asistanta pastro de la paroĥo de San Julián de los Prados, de Oviedo.
Lia avino, doña Fina, estis tre fiera pri sia nepo. Ŝi ne povis havi pastrofilon ĉar patro ne permesis lin, sed ŝi ja havis pastronepon ĉar patro ja permesis lin. Kaj ŝi iris vivi en Oviedo por esti proksima al li kiam ŝia edzo forpasis, tiel ke lia nepo donos al ŝi la lastajn ritojn kiam venos la momento. Ŝiaj filinoj Marifé kaj Felicja ankaŭ translokiĝis tien por esti kun ŝia patrino, ĉar ili diris, ke avino devas loĝi kun siaj filinoj, kaj ne kun sia bofilino.
Kaj tiel estis, en la jaro 2021, nur unu jaron antaŭ ol centjaraĝi, Doña Fina forpasis ĵus post fari ĝeneralan konfeson kun sia nepo Marcelino. Jesuo ne sciis kiom proksime li estis al sia patrino ĝis kvar tagojn post ŝia morto. La fakistoj, kiuj traktis lin, venis al la konkludo ke la ekiganta faktoro estis de psikologia naturo, kaj ke bonŝance, ke la severa aritmia atako trafis lin en la hospitalo kiam li vizitas amikon, kiu estis enhospitaligita. Tagojn poste vekiĝis li kun kapdoloro, kaj trovis Izabelinon kaj siaj du gefiloj, kiuj timis, ke li ne rekonos ilin. Jesuo kaj sia edzino retiriĝintis jaron pli frue, sed li atentis la averton, kiu venis al li el la Ĉielo, kaj li multe pli bone zorgis pri si. De tiam li dediĉis sin al familio kaj verkado, kiun li ĉiam ŝatis, kaj ankaŭ al sia vera pasio, kiu estas legado. Li ankaŭ prenis klasojn pri gitaro kaj violono por rememori malnovajn tempojn de vivoj antaŭaj, ĉar muziko ĉiam estis en ĉiuj ili.
Kaj je 2030, en la okdekjaraĝa, li denove fermis la okulojn pripensante la dolĉan sonĝon de Elizabetino, kaj li restis en trankvilon absolutan. Post kvarono de jarmilo en siaj kvar vivoj.
Kiam li remalfermis ilin, li ne plu estis en Oviedo, sed en Santa Cruz de Tenerife. Li suprenrigardis kaj ne vidis la reflektadon de la nerekta lumo projektita de la LED-diodoj sur la plafono kaj muroj de sia dormoĉambro, kiun lia nepo Miĥaelo instalis por li kiam li studis Bildon kaj Sonon en la universitato. Li ankaŭ ne vidis sian fidelan Izabelinon, nek li estis en sia kutima lito. Fakte temis pri dulito, ne la lito du-je-du-metra, kiu donis al li ripozon dum jardekoj. Kaj ĝi estis ties alta parto. Li elkliniĝis de la maldekstra flanko kaj kontrolis tion, kion li jam suspektis: li estis en la supra lito kaj lia frato Abelardo dormas en la malsupra lito. Li revenis al sia 20 jaraĝo. Li ne plu estus instruisto, nek soldato, nek pastro, nek kuracisto. Tamen li memoras ĉion.
Li ekstaris kaj preparis al si matenmanĝon. Lia patrino aperis baldaŭ.
"Filo, kion vi faras tiom frue?"
"Mi ne plu dormemas, panjo," li diris, kisante ŝin, kiel li faris ĉiufoje kiam li vidis ŝin matene, kiam li eliris el la domo kaj kiam li revenis. Kaj li faris same kun sia patro. Ĝi estis kutimo, kiun li akiris kiel infano kaj ne perdis dum tiuj 271 jaroj disigitaj sur kvar vivoj.
"Mi iras promeni, panjo".
"Ĉu vi renkontos Viktorjanon?
“Uh... jes, kompreneble".
Li estis lia plej bona amiko, kaj ili ambaŭ estis en laika religia ordino, kies renkontiĝon ili havos tiun tagon, asketo-mistikan ekzamenon ili nomis ĝin.
"Memoru, ke ni manĝas je la unua".
"Jes panjo, ne maltrankviliĝu.
"Ne malfruu, via patro koleros".
"Ne, panjo, malzorgu. Mi estos sufiĉe frue".
Ŝi estis iom konfuzita. Malzorgu ne estis vorto uzata de lia filo Jesuo... Ankaŭ, li estas amema, sed tiutage liaj vortoj estis pli karesemaj ol kutime.
Kiam li alvenis al la loko kie ili kunvenas, privata akademio por gimnazianoj, la renkontiĝo jam komenciĝis. Demandate ĉu li observis la evangeliajn konsilojn laŭ la semajno, li surprizegis ilin.
"Vidu, Mateo", li diris al la rektoro, tiu, kiu gvidis la kunvenon, "Mi lasas ĉion ĉi".
"Kio?"
"Ke mi foriras. Ĉi tio estas trompo. Ĉu vi volas adori Dion? Vivu kiel kristano kaj ĉesu rakonti fabelojn. Vi vivu Dion, vi ne idoligu lin nek venu ĉi tien por fanfaroni, aŭ mensogi. Do mi eliras el ĉi tio. Ĉiu, kiu volas ion de mi, trovos min de nun ĉi-hore en la drinkejo en Parko Garsia Sanabrja. Kun Dio vi restu".
Kaj li leviĝis, malfermis la pordon kaj foriris al la miro de ĉiuj.
Tiutempe, dum la 70-aj jaroj, mankis poŝtelefonoj, sed amikoj konis la kutimojn de siaj kolegoj, kaj ankaŭ tiutage Jesuo renkontis Viktorjanon por iri al kinejo posttagmeze, kiel kutime ĉiudimanĉe. Tiun posttagmezon lia amiko rakontis al li pri tio, kio okazis post kiam li foriris:
"Mateo diris al ni, ke vi jam restas en la mondo kaj ke ni preĝu por vi, sed ne plu renkontu vin, ĉar putraj pomoj povas difekti la sanajn".
"Ĉu ni ne plu renkontos?"
"Kompreneble jes! Vi estas mia amiko, kaj vi ĉiam estos. Mi ne konsentas kun Mateo".
"Sed oni povas elpeli vin".
"Se oni forpelas min pro tio, vi pravas, kaj ankaŭ tie mi malmankas".
Bona malnova Viktorjano. Ili du ĉiam estis amikoj, dumvive. Kvankam estis tempo, kiam ili distanciĝis, post la jaroj Jesuo serĉis lin kaj trovis lin kie li ĉiam estis, ĉar li ne moviĝis de la insulo, male al li.
Lia patro estis surprizita ke lia filo, la ribelema, estis hejme ĝustatempe tiun dimanĉon, maltrafante la kverelon. Krome, alvenante, sekvis la ŝerco, kaj antaŭ ol la patro povis ion diri, la filo salutis nekutime afable:
"Salutata vi estu, amata patro", li diris, kisante kaj longe brakumante sentate lin.
Brakumo, kiun li volis doni al li de sepdek jaroj. Oni diras, ke kiam mankas iu kara al oni, oni memoras nur la bonajn momentojn, kaj la malbonajn oni forgesas. Tiukaze estis tiel, kaj Jesuo donis al li la longe atenditan brakumon kaj kison.
"Jesuo, mia filo, ĉu io malĝuste ĉe vi?"
"Nenion, paĉjo. Ĉu filo ne povas esprimi amon al sia patro?"
La gepatroj rigardis unu la alian, perplekse. Lia patrino reagis pli frue:
"Kompreneble, Jesuo. Mi volus, ke viaj gefratoj faru same".
"Krome, mi havis nenion por fari tie ekstere, paĉjo."
"Kaj viaj amikoj, la maldecaj piuloj kun kiuj vi kunfluas?"
"Paĉjo, kie estas la familio, lasu amikojn esti forigitaj, ĉu piaj, ĉu ateistoj, ĉu decaj, ĉu maldecaj."
S-ro Abelardo rigardis sian edzinon, kiu levis la ŝultrojn.
"Bone, Jesuo, bone. Vi lasas min agrable surprizita. Kaj vi nur bezonas diri, ke viaj studoj iras bone por vi".
"Ho, pri tio mi volis paroli kun vi, paĉjo. Mi pensas, ke mi volas dediĉi min al io alia".
"Ho! Ĉu vi ne plu volas fariĝi idiotologo?"
“Ne, paĉjo. Mi vidas, ke tio ne estas mia afero".
"Ĉu vi revenas al viaj inĝenierstudoj?"
"Paĉjo, vi scias, ke mi ne taŭgas por tio".
"Kaj kion vi volas esti? Ĉu mi konduku vin al konstruejo kiel masoniston?
“Ne ankaŭ. Mi volas studi en la konservatorio".
"Kio!"
La vizaĝkoloro de Don Abelardo ŝanĝiĝis, blanka kiel papero, injektita de kolero.
"Trankviliĝu, Abelardo", avertis la edzino. "Vi ekmalsaniĝos".
"Vidu tion, kion diras tiu ĉi idioto. Nun li eliras dirante, ke li volas esti pli malsata ol instruisto. Kvazaŭ li preferas, ke anstataŭ esti piedbatita en la pugo, oni piedbatu lin en la ovoj".
"Trankviliĝu, paĉjo. Mi ne mortos de malsato, en du someroj mi jam faris du solfegajn kursojn kaj la gitaran preparan kurson kun A. En kvin pliaj mi finos la gradon kaj mi trovos postenon".
"Fu! Se vi forlasas la universitaton, vi ne plu estos mia filo".
Tio estis la plej granda ĉagreno de Don Abelardo, granda amanto de kulturo kaj scienco: ne iris li al universitato: la milito kaj la antaŭa situacio de lia familio ne permesis, sed li ĉiam admiris klerajn homojn, kaj tial li legis ĉion, kio falis en liajn manojn, kio estis multe, ĉar li abonis al eldonejo, kiu sendis al li kvar aŭ kvin librojn ĉiumonate, kiujn li tute legis antaŭ ricevi tiujn de la venonta monato.
Tial li leviĝis de la sofao, kie li babilis kun sia ama filo kaj iris en sian ĉambron kriante Malsatmortante, kia honto de filo! Kaj li frapis la pordon. Tie, en la rifuĝejo de ŝia dormoĉambro, eble li verŝis larmon de ĉagreno.
Lia patrino rigardis lin de la kuireja pordo, kaj demandis lin:
"Kial?"
"Panjo, muziko estas mia pasio. Se vi ne pagos al mi por la diplomo, mi eklaboros, kaj mi mem pagos la konservatorion. Eĉ se mi devas forlasi nian hejmon".
Liaj tri fratoj estis miregigitaj. Ili nenion komprenis. Neniu el ili povis trakti la situacion tiel. Kompreneble, ili ne vivis 271 jarojn...
La sekvantan tagon, kiam Jesuo lin salutis, lia patro respondis:
"Vi ne plu estas mia filo", kaj li foriris sen matenmanĝi al sia laboro.
Sed feliĉe Sinjoro Abelardo havis kolegon, kiu ludis gitaron en sia libertempo, kaj li konsilis lin subteni sian filon. Li rakontis al li pri la ŝancoj kiujn havas gitarinstruisto: gimnazia instruisto gajnanta la samon kiel tiuj de ajna alia fako, kaj ili ankaŭ donus al li monon por la koncertoj kiujn li faros. La koro de la kompatindulo mildiĝis kaj kvankam li rifuzis al sia filo vorton dum pli ol unu jaro, li donis la monon al sia edzino por ke ŝi povu iri kun siaj idoj al la konservatorio por enskribiĝi.
Tie li estis instruita de juna profesoro nomita Manuel Gutiérrez, kaj jarojn poste Jesuo faris koncerton kun la Ĉambra Orĥestro de Kanariaj Insuloj, la Fantazio por ĝentila homo, kiun la komponisto Joaquín Rodrigo kreis por la referenco de Jesuo, la gitaristo genia Andrés Segovia. S-ino Fina kaj S-ro Abelardo tiam estis fieraj pri sia filo, kiu ankaŭ komencis instrui kiel provizora profesoro ĉe la Konservatorio de Tenerifo, kaj du jarojn poste li sukcesis la konkurencivajn ekzamenojn kaj estis asignata al la Murcia Konservatorio.
Tie li renkontis iun tagon surstrate Mirjamon, tiu, kiu estis edziĝinta al li dum sepdek jaroj en sia unua vivo. Ŝi ne rekonis lin, kompreneble.
"Ĉu vi havas fajron, sinjorino?" li demandis, montrante la cigaredon en sia mano.
"Kompreneble". Ŝi elprenis sian fajrilon kaj ekbruligis lian cigaredon.
"Multan dankon", li diris dum ŝi metis la fajrilon en sian sakon denove. "Vi memorigas min pri iu."
"Nu, mi ne scias. Vi ne al mi".
"Ĉu vi loĝas proksime de ĉi tie?"
La virino rigardis ĉi tiun fremdulon scivoleme. Ŝi tute ne konis lin, kaj tamen en lia mieno estas io, kio komprenigis al ŝi, ke li konate traktas ŝin, kvankam ŝi ne povis diri kial: nek per la vortoj, nek per la maniero, kiel li rigardas ŝin, ŝi tute ne konas lin, kaj tamen estas io en lia mieno, kio komprenigis al ŝi, ke li traktas ŝin familiare, kvankam ŝi ne povas diri kial: nek per la vortoj, nek per la maniero, kiel li ŝin rigardis, sed ŝi tute ne konis lin, kvankam io diris al ŝi, ke ĉi tiu stranga persono scipovas trakti ŝin kun respekto kaj afableco samtempe, kvazaŭ li konus ŝin dum sia tuta vivo, kio ŝi sciis, ke ne eblis.
"Ne. Mi promenas", ŝi respondis post kelkaj sekundoj, pripensinte lin, scivoleme.
"Nu, mi iras hejmen. Se vi volas, mi invitas vin al glaciaĵo sur tiu teraso".
"Nu, mi…"
Jesuo havis avantaĝon, ĉar li sciis ĉion pri ŝi: ŝiajn malfortojn, ŝiajn maniojn, kaj ankaŭ ŝiajn virtojn. Kaj ke ŝi tre ŝatas glaciaĵon. Li ankaŭ konis ŝian familion. Sinjorinon Inesinon, kiu estis ŝia bopatrino dum 36 jaroj..., ŝian bofratinon Inesinon... Pli ol unufoje ŝi demandis sin kiel estus ŝia vivo, se ŝi edzinigus sian bofratinon. Nun li havus la ŝancon.
Post la glaciaĵo ili adiaŭis, sed ne antaŭ ol doni unu la alian la telefonnumerojn. Ŝi studis Instruadon, kaj li estis apenaŭ 25-jara, kvar pli ol ŝi.
La sekvan tagon hazarde li estis trapasanta la straton, kie ŝi loĝis, kiam la du fratinoj foriris por iri al la Universitato, kie ili prepariĝas por esti instruistoj.
"Saluton Mirjam".
"Ho, saluton, Jesuo. Kia surprizo!"
"Jes, hodiaŭ mi promenas por esplori la urbon, ĉar mi estas nova ĉi tie kaj mi ne komencos en la konservatorio dum unu horo kaj duono".
"Ĉu vi studas muzikon?" demandis Inesin', alparolante lin dekomence.
"Ho, ne! Mi estas instruisto", li diris ridetante. "Kaj vi estas..?"
"Ŝi estas mia fratino Inesin'. Ni foriras, aliel ni malfruos".
"Mi povas akompani vin, se vi permesas".
"Kompreneble," diris Inesin'. Venu".
Jesuo staris inter ili du kaj ne ĉesis paroli kun sia bofratino ĝis ili atingis la straton Novpordon, kie troviĝas ilia studcentro.
"Pardonu, Mirjam, mi ne multe atentis vin".
"Ne zorgu, mi alkutimiĝis al tio. Kiam mia fratino estas, neniu atentas al mi".
Inesin' estis multe pli maldika ol sia fratinon, sed iomete malpli bela ol ŝi, kvankam ŝi havis belan longan, rektan, brilan hararon. Antaŭ ol disiĝi, ili ambaŭ jam aranĝis iri al la kino tiun posttagmezon, en momento, kiam la fratino ne atentis.
Kvar monatojn poste li jam estis invitita manĝi ĉe iliaj gepatroj kaj tie li renkontis la fianĉino de sia estonta bofrato Pako: Nino, kiel ĉiuj nomis ŝin, mallonge, Heleninon. Ŝi estis iom pli dika ol Inés, kun brila nigra hararo, longa ĝis la skapoloj, kaj ŝi estis vestita laŭ la tiama modo: bruna plisita jupo, ebura blanka svetero sen dekoltaĵo kaj amuza ruĝa jako, ŝtrumpoj, kaj mezkalkanumaj ŝuoj.
Dek monatojn poste, Jesuo petis al Don Francisco kaj Doña Inés la manon de ties filino Inesin', kiun ili volonte donis al li, ĉar ne ĉiutage aperis viro kun decidita estonteco, por preni sian filinon. Nun ili devis nur lokigi Mirjam, la pli aĝan el tiuj du, ĉar ilia filo Francisko jam estis lokigita kun dolĉa Nino.
Unu jaron poste, kiam li finfine finis sian instruadon, lia bofratino edziĝis kun Jesuo. Lia rilato kun lia amo de sepdek jaroj de lia unua vivo, Mirjam, estis ĉiam amema. Ŝi havis plurajn koramikojn, sed ili ne longe daŭris, eble pro ŝia iom androgina aspekto, eble pro sia necedema karaktero, kiun ŝi trovis tiel malfacile destri en la antaŭa alia vivo. Aliflanke, Inesino estis tre racia, kaj Jesuo ĉiam kontrolis ŝin kien li volis. Ili havis tri infanojn, kiuj fine flugis el la gepatra nesto.
Jesuo petis forpermeson por doni koncertojn, ĉar li estis vokata el diversaj partoj de la globo post famiĝinte en pluraj koncertoj kiujn li donis kun la Nacia Orĥestro de Hispanio en la Hispana Televido-studioj, kio ankaŭ Eurovision' elsendis.
"Mi ne konsilas tion," diris al li lia estro, Don Manŭel. "Mi koncertumis 500 fojojn en Novjorko kaj fnis tre laca. La vivo estas multe pli bona ĉe la konservatorio".
Sed ĉe la konservatorio li devis instrui la infanojn meti la manojn sur la instrumenton kaj ĉiam korekti la samajn difektojn, kaj tio tute ne estis alloga. Jesuo ŝatis ludi, kaj li sentis, ke li malŝparas tempon kiel infanzorganton. Fakte, en siaj unuaj du jaroj kiel instruisto li donis dek koncertojn en la Kunvenejo de la konservatorio kaj kvar en la Romea Teatro, la ĉefa teatro de la ĉefurbo.
Sed la realo estas pli malfacila ol revoj, kaj tial kvin jarojn poste li konsentis kun S-ro Manuel Pérez Cantó, lia estro, kaj revenis al la instruado.
"Mi jam diris al vi, Jesuo. Ĉi tie vi ankaŭ povas fari koncertojn kaj komponi viajn pecojn, sed ĉefe vi povas ludi kaj lerni. Kaj registri diskojn, kio faras monon".
Sed S-ro Manuel estis fripono, ĉar tio, kio vere gajnis al li monon, estis la nemoveblaĵoj, en kiuj li ĉiam okupiĝis. Li aĉetis kompletajn konstruaĵojn sub konstruo, kaj poste vendis ilin por individuaj domoj, ĉiam gajnante 100% de sia investo. Kaj dume, Jesuo nur ludis la gitaron.
Mirjam gajnis la postenon kiel instruistino antaŭ longe, dum ŝia fratino Inés prokrastis tion, sed kiam la infanoj estis dekjaraĝaj, ŝi decidis kandidatiĝi. Post tri malsukcesaj ekzamenoj, ŝi rezignontas instruadon, sed provis unuafoje pli, kaj tiam ŝi sukcesis. Ŝi devis instrui en urbeto Karavako, kaj ili luis tie loĝejon, por ke li devu veturi, ĉar lia horaro estis multe pli fleksebla.
Estas domaĝe, pensis Jesuo, ke restas ankoraŭ tri longaj jardekoj antaŭ la kreiĝo de la Konservatorio Karavako.
"Kia frustriĝo," li diris al sia edzino, "ke ne estas konservatorio en ĉi tiu urbo."
"Silentu, silentu," vigle respondis Inés, "gravas iri vivi en la ĉefurbo. Mi volas, ke niaj infanoj povos studi en la universitato kaj dormi hejme ĉiutage".
Ĉiusomere ili pasigis monaton en Kanariaj Insuloj, kie la gepatroj de Jesús loĝis en sia malplena nesto, por ke Doña Fina povu vidi siajn genepojn Miĥaelon kaj Elsinon. Ili ankoraŭ ĉagrenis pro la morto de sia plej aĝa filo, kiu ne povis venki malsanon ne pardonanta. Lia nepo Abelardo, la nevo de Jesuo kaj filo de lia forpasinta frato, ricevis la nomon kaj du familiajn nomojn de sia avo pro hazardo de la sorto. Lia vidvino vizitis ilin ofte por lasi la infanon kun ili, kaj vivi sian vivon, pri kiu ŝi ankaŭ havis la rajton. Alifoje estis la geavoj kiuj venis al Murcio por vidi siajn nepojn, precipe en Kristnasko, kiam la tuta familio kunvenis ĉe la domo de Jesuo.
Kelkfoje ili kvar venis somere por ekskursi, kaj tiukaze ili lasis etajn Miĥaelon kaj Elsinon en la zorgo de sia onklino Mirjam, kiu ĝuis prizorgi ilin kvazaŭ ili estus ŝiaj geinfanoj, dum ŝia fratino iris kun sia edzo kaj bogepatroj vojaĝante tra Hispanio aŭ Francio, ĉar kiam ŝia bopatro estis infano li loĝis en Montpeliero, kaj li konservis sian guston por la francaj aferoj.
Post kelkaj jaroj alvenis emeritiĝo por Don Abelardo, kaj li finfine povis veni kun sia edzino, avino Fina, al La Duoninsulo. Sed ĝi ne plu estis tio, kion ili postlasis antaŭ 40 jaroj, kiam senlaboreco kaj serĉado de pli bona vivo kondukis ilin al la Bonŝancaj Insuloj, meze de Atlantiko. Kaj post kelkaj monatoj da pripensado, ili revenis al tiu paradizo, volante forgesi pri Duoninsulo, kiun ili ne plu rekonis kiel sian. Sed kompatinda avo havis koratakon monatojn poste, mortante post kelkaj horoj. Iliaj filinoj Fina kaj Alexia prenis sian patrinon por vivi kun ili en Valencio, kie ili laboris kiel flegistinoj.
Elsino doktoriĝis pri Medicino, Miĥaelo iĝis arkitekto, kaj Serafín doktoriĝis pri Juro jarojn poste. Kaj ili triope flugis el la nesto de Inés kaj Jesuo, kiuj restis solaj laŭvice. Multe pli sola kiam sinjorino Fina forpasis en progresinta aĝo, en la aĝo de cent jaroj, en 2022.
Kvin tagojn poste Jesuo subite sentis sin malsana. Ŝi eksidis sur sia lito, kliniĝis malantaŭen kaj fermis la okulojn. Lia lasta penso estis por Inés, sia partnero de 46 jaroj. Li postlasis 400 muzikaĵojn kaj 100 skribitajn librojn. Li estis 72 jarojn aĝa.
Kiam Jesuo denove malfermis 
la
okulojn sur la insulo Tenerifo en la aĝo de 20 jaroj, li estis en la
mezo de la 3º jaro de Filozofio kaj Literoj, specialiĝanta pri Angla
Filologio. Tiun saman tagon li parolis kun sia patro por translokiĝi
al la jura fakultato. Lia patro forsendis lin per bruego, kaj diris al
li ke li ne volas ion ajn fari kun idioto kiu ŝanĝas karierojn de
tempo al tempo. Ke li pagos por siaj studoj, se li finfine pripensas
kaj revenas al tiuj de Inĝenierio de Havenoj, Kanaloj kaj Vojoj,
komencitaj antaŭ du jaroj kaj forlasitaj por tiuj de Idiotologio, kiel
li nomis Filozofion kaj Literon kaj ties branĉo de Filologio, senutilaj
aferoj, laŭ sia opinio.
Jesuo ridetis, kaj metis anoncon ĉe la liceo, kie li studis, proponante doni privatajn klasojn hejme pri la angla. Per la unua mono, kiun li gajnis el siaj dek gestudentoj, li pagis al li la unuan monaton, li povis enskribiĝi en la Jura Fako, finante sian Filologion du jarojn poste, kaj Juron 3 jarojn post tio, dum, en la someroj, li faris la Universitatajn Miliciojn, kie li atingis la rangon de Komplementa Serĝento. Kiam li jam havis sian juran diplomon en mano, li reenlistiĝis en la armeo, aliĝante al la juraj servoj.
Li verkis Historion de Frankismo bazitan sur gazetoj, kiujn li legis en siaj aliaj vivoj kaj en ĉi tiu, apogante sin sur kontroleblaj fontoj. Tiam li petis forpermeson de la armeo kaj estis en la kongreso de la Socialisma Partio en la Sudo de Francio, kaj rilatis kun la komunistoj kaj aliaj kaŝaj partioj en Hispanio kaj eksterlande, kaj tiel, iom post iom, li integriĝis en la vivo de politiko, kiu venis tuj post la morto de la diktatoro.
Li ankaŭ zorgis la amikecon de la homoj de la partioj aliĝintaj al la malaperanta reĝimo, kaj sciante navigi supre kaj funde, fariĝante la renkonto kaj prizorgante la taŭgajn rilatojn, fariĝis konsilisto de la prezidanto Armando Sánchez González, kiu poste respondecos pri la organizado de la referendumo pri la Konstitucio de 1978. Li konis lin en la partio Unión del Pueblo Español, UPE (Unuiĝo de la Hispana popolo). Armando volis fari lin ministro, sed li malakceptis la proponon, ĉar li havis aliajn projektojn, kvankam li ĉiam estis fidela al sia posteno. Ignorante la konsilon de Jesuo, Armando konfidis la preparadon de la Konstitucio al grupo da famuloj, anstataŭ organizi elektojn al la Konstituciaj Kortumoj por ke ili, je la nomo de la hispana popolo, argumentu, batalu, kvalifiku, ellaboru kaj redaktu ĉiun artikolon kiuj devos regi la vivon kaj bonfarton de ĉiuj civitanoj en la formo de la Hispana Konstitucio.
"La homoj ne estas fidindaj", Armando diris private. "Se ni ebligas ilin, ili starigos por ni respublikon, kiel tiu, kiu kondukis nin al la Enlanda Milito". "Aŭ", Jesuo argumentis, "kiel tiuj usona, aŭ itala, aŭ franca. Kio estas malbona pri ili?"
"Ho, la afero estas nur, ke tiuj popoloj estas civilizitaj".
"Kaj vi estas idioto, Armando. Ĉu vi ne hontas diri tion pri niaj samcivitanoj?"
"Nu, vi daŭrigu kiel konsilisto, vi faras ĝin tre bone. Vi estas mia Kriketo, kvankam vi ne havas ideon pri politiko, amiko. Sed vi pensigas min, jes... Iam la homoj parolos, vi vidos".
"Jes. Sed se ni tro forte puŝos ilin, ili parolos kun la gilotino en la mano, same kiel ili faris en Francio de la 18ª jarcento".
Oni dirus, ke Armando maldungis sian konsiliston pro tio, ke li estis tiel kritika kaj malica, sed li tenis lin apud sia flanko, ĉar lin amuzis tiuj frenezaĵoj, kiuj tiom ridigis lin, same kiel pensi, post la streĉoj kaj problemoj de la tago. Intertraktinte kun la Reĝo, kun la sindikatoj, kun la komercistoj, kun la politikaj partioj kaj eĉ kun propraj homoj, servas al li kiel ripozo vidi la tiom malsamajn opiniojn de sia ĉefa konsilisto, kiun neniu konis".
"Armando, ne starigu alian reĝimon, vi ne estas kiel Tío Paco (vulgara nomo de diktatoro Francisco Franko)... Vi ne havas rektan komandon de la armeo. Eĉ ĉi tiu ne obeus vin blinde. Vi ne havas lian barakan, tiun bonŝancon, kiu ĉiam akompanis lin kaj igis la kuglojn fajfi ĉirkaŭ li, sen bati lin pli ol unu fojon. Ĉi tiuj birdaĉoj povas trapiki tiun vian maldikan haŭton".
Sed Armando ridis. La veroj kiujn Jesuo liberigis al li estis prenitaj kiel okazoj kiuj neniam realiĝos, aŭ kiel senbazaj troigoj. Kompatindulo.
Jesuo jam edziĝis, en la aĝo de 30 jaroj, kun unu el tiuj instruistinoj, kiuj prenis la postenon per Rekta Aliro. Cerbulino kiu faris nenion krom studi en sia vivo. Ili havis infanon, Abelardo, kaj Tereza petis forpermeson por prizorgi sian filon kaj sian edzon, jam mergitaj en la maelstrom de la politiko, en Madrido, ĉar unu el liaj devoj estis havi tiun ĉiutagan renkontiĝon kun la Prezidanto de la Registaro je la 22:00ª horo por diskuti kun li ŝtatajn aferojn. Kiam la Prezidanto devis iri eksterlanden, li ĉiam akompanis lin ĉar, krom lia konsilisto, li estis lia persona tradukisto kaj interpretisto, ĉar Jesuo estis la posedanto de 9 lingvoj, kiujn li parolis ĉe perfekteco.
Belan tagon li surprizis siajn konatulojn petante forlasi la partion.
"Mi ne plu estas UPEano, Armando", li diris al li tiun tagon, kiam la kunveno komenciĝis je la deka posttagmeze. "Mi supozas, ke mi jam estas maldungita".
"Ho ne. Kial? Surprizas min, jes, sed la konsilistoj ne nepre devas aparteni al la partio. Necesas nur havi bonan kapon kaj doni raciajn konsilojn. Kaj ankaŭ ne perfidi la konfidencon de la seriozaj aferoj, kiujn ni traktas. Ili ne estas nepre ŝtataj sekretoj, sed al vi estas kvazaŭ ili estas, ĉu vi scias?"
"Kompreneble, Armando. Kvankam mi miras, ke vi ne piedfrapas min, ĉar mi jam piedfrapis la partion".
"Vi havas viajn kialojn, kiujn vi rakontos al mi ĉe trinkejo super kafoj aŭ bieroj, sed nun ĉi tie ni devas labori pri aferoj de la tuta nacio, ne pri niaj personaj".
"Sed he, Armando, se vi ne sekvas miajn konsilojn..."
"Se mi devus sekvi ilin, ili estus ordonoj, ne konsiloj, mia amiko. Sed ili pensigas min kaj ili amuzas min. Kaj tio rezultas fari la ĝustajn decidojn, almenaŭ laŭ mia scio".
Sed post la kunsido, ĉirkaŭ noktomezo, ili ne iris al la drinkejo ĉe la angulo, kiu jam estis fermita. Ili iris al la trinkeja kabineto, kiu troviĝas en angulo de la ĉambro, kie okazas la dancoj kaj akceptoj en tiu grandega palaco, kie loĝis la Prezidanto, kaj elpreninte kelkajn glasojn da alkoholaĵo kaj sidiĝinte sur granda sofo, la amiko demandis la amikon:
"Nun jes, Jesuo: kial vi forlasas la partion?"
"Mi ne ŝatas partiojn. Necesas regi por ĉiuj. Kaj en la partio estas multe da nepotismo".
"Ho Jesuo" Kiel naiva vi estas! Ĉu vi pensas, ke iu aliĝas al la registaro pro amo al arto, pro la plezuro servi siajn samcivitanojn, aŭ pro simpla altruismo?"
"Ne estas plezuro, Armando: estas honoro."
La Prezidanto fiksrigardis lin kun la buŝo malfermita. Subite li ekridis.
"Ja pajaca vi estas! Mi preskaŭ englutis tion".
"Nu, tial mi forlasas la feston, Armando. Bonvolu, vi maldungu min kiel konsiliston. Ne estas ĝuste, ke mi povas fondi alian politikan partion por konkuri kun vi kaj daŭrigi ĉi tie, eksciante ĉion kiel persona konsilisto de la Prezidanto de la Registaro...
"Mi bezonas vin, Jesuo. Mi ne maldungos vin. Se vi iros, vi malutilos al mi. Kun tiom da karieristoj kaj nepotistoj, kiel vi prave diras, mi restus sen la alia voĉo, kiu tiom helpas min en decidoj..., sen mia Joĉjo Kriketo, kiun mi tiom aprezas".
Sed kiel li jam avertis sian Prezidenton, Jesuo fondis sian partion, OkP, Ordo kaj Progreso, kaj kandidatiĝis en la sekvaj elektoj. Kaj li venkis per absoluta plimulto. Avantaĝe scii pri tio, kio okazos se li ne venkus...
La unua afero, kiun faris la nova Prezidanto, estis tio, kion la eksiĝinta prezidanto rifuzis fari: voki elektojn al la Konstitucia Kortumo, por ke ili preparu novan por anstataŭigi la Konstitucion de 1978, tiel lama kaj kontraŭdemokratia, kiel li komentis al la lando en televido ekprezidentiĝante:
La 200 elektitaj deputitoj bezonis sep jarojn por plenumi sian mision, kaj kiam ĝi estis aprobita per nacia referendumo, la Registaro kaj la Parlamento plene demisiis, kaj oni vokis elektojn laŭ la nova voĉdona metodo: po unu deputito por ĉiu distrikto de 200.000 civitanoj kun rajto voĉdoni, kiujn siavice la nova konstitucio donis la prerogativon eksigi sian reprezentanton per plimulto de tri kvaronoj de la donitaj voĉoj, se laŭ ties opinio li ne plenumis la taskon, por kiu li estis elektita. Kaj en alia elekto, en kiu la Deputitoj de la nova parlamento havis neniel parton, la civitanoj elektis la novan Prezidanton de la Registaro per universala voĉdonado. Ne estis loko por la dua rondo antaŭvidita de la Granda Ĉarto, ĉar 75% de la voĉoj iris al Jesús Gutiérrez Sánchez, kiu estus konata en la historiolibroj ĉi-poste kiel La patro de la Konstitucio de 1990, titolo kiun li tute ne ŝatis, ĉar li konsideris sin patro de nenio ajn, sed nur nura ilo por ke la demokratio finfine alvenu en Hispanujon.
"La veraj gepatroj de ĉi tiu Konstitucio de 1990 estas ĉiuj deputitoj de la Konstitucianta Kortumo kiuj kreis ĝin, ne mi".
Kaj li ordonis, ke en la Monumento al la Konstitucio, kiun li ordonis starigi en la centro de la Placo de Hispanio en Madrido, estu skribata reliefe grandega obelisko alta dudek metrojn, finiĝanta per sagpinto, kiu simbolis la progreson de Hispanio, la nomo de ĉiu el ili, kaj sube, per multe pli grandaj literoj, la surskribo: HONORO AL LA PATROJ DE LA KONSTITUCIO. Kaj per subskribo, sube, la vortoj Ni, la hispana popolo.
Kaj tiu popolo surpriziĝis la sekvan semajnon per la nomumo de sia registaro, kiu ne havis neniun ministron, sed konsistis el la prezidanto kaj kvar sekretarioj, po unu por ĉiu el la 4 sekretariejoj kiujn ili devis prirespondeci: Publika Instruado, Financo, Sano kaj Defendo. La potencoj de la ministerioj kiuj ekzistis antaŭe estis integrigitaj en tiuj kvar sekretariejoj kiuj jam ne havis decidpovon aŭ leĝdonan povon: Universitatoj, Kulturo kaj Eduko nun estis inkluzivitaj en la Instruada sekretarejo; Trezorejo ankaŭ heredis tiun de Ekonomio; Sano, tiun de Socialsekureco; kaj la Defenda Sekretarejo heredis la povojn de la iamaj Ministerioj pri Interno kaj Internaciaj Rilatoj, same kiel tiujn de la hispanaj armeoj, kompreneble. Demandita pri la Justica Ministerio, la Prezidanto diris, ke tio estas preter la povoj de la Registaro, ĉar ĝi estis ekskluziva por tiuj, kiuj devas interpreti la leĝojn, kiuj estis nek li nek la Parlamento. La kriterio de la nova Prezidanto estis ke la laboro povus esti farita sen ministerioj kaj kun pli kvalifikitaj ŝtatoficistoj, por ke la ŝanĝo de registaro ne implicu drastan ŝanĝon en la Ŝtato aŭ en la hispana socio, kvankam la sekretarioj estis ligitaj al la posteno de Prezidanto kaj ili haltis kun li. Kaj ke la povdivido estis tre saĝe ŝirmita en la Konstitucio mem, tiel ke ĉiu provo redukti ĝin estis konsiderata kiel puĉo kiu devigus la Armeon aŭtomate malmunti ĝin per Militleĝo kaj la voko de nova parlamenta kaj prezidanta elektoj.
"Kaj kio okazus, se la plimulto de la Leĝdonado apartenus al unu partio kaj la Registaro apartenus al alia?", oni demandis la Prezidenton.
"Tio ne gravas, ĉar la celo de ambaŭ organoj estas servi la hispanan popolon en la kadro de la Konstitucio de 1990, la ideologio de ĉiuj ili estas privata afero, kiu neniam devus esti eksportita al la popolo en formo de leĝoj. Ni estas demokratio, ne oligokratio, nek mafio", li emfaze respondis. "Kaj dank' al la agado de la plej grava el la Sekretariejoj, la Publika Instruo, ni neniam estos olokratio".
Prezidentaj periodoj estis por kvin jaroj, kaj la sekvajn tri ankaŭ gajnis Jesús Gutiérrez, ĝis li konsideris, ke 60 jaroj jam estas bona aĝo por emeritiĝo de politikisto, do li anoncis tion al la nacio en sia Kristnaska parolado. Lia lasta ago kiel Prezidanto estus voki la elektojn en februaro, kvankam li neniam vokus ilin, por tio, kiel ni vidos malsupre.
La novstila politiko, per kiu la popolo estis ĉefroluloj unuafoje en la tuta historio de la nacio, ne estis ŝatata de ĉiuj, kaj terorisma grupo, la NSL (Nacia Socia Ligo) sukcesis ŝteli misilon de la armeo kaj lanĉis ĝin kontraŭ la Almudena Palaco dum la Registaro kunvenas, kaj ties kvin membroj mortis. La kunsido estis longa, kaj estis jam la dua matene, kiam la konstruaĵo falis sur la Ekzekutivon. Jesuo ne rimarkis, kaj li ne fermis la okulojn, ĉar tiam li ne plu havis okulojn por fermi: la temperaturo tiel altiĝis, ke iliaj korpoj estis nedistingeblaj de la ruinoj de la konstruaĵo. La loko estis platigita kaj grandega monumento estis starigita sur ĝi al la memoro de la Unua Registaro de Demokratio, kiu konsistis el kvin statuoj sufiĉe similaj al tiuj mortigitaj en la atako sidantaj ĉirkaŭ la tablo, du el ili tenante grandegan malfermitan libron. kaj en kvaza paroli, dum la aliaj tri atente askultis. Supro de tiu libro oni povis legi du vortojn: Hispana Konstitucio.
Ĉi-foje io misfunkcias. Kiam li malfermis siajn okulojn, li ne plu estas Jesuo, sed Maria Jesuo. Kaj ŝi ne aĝis 5 jarojn, nek 14, nek 20. Ŝi jam aĝas 70e, dek jarojn pli aĝa ol en sia lasta vivo kiam li mortis... Ĉi tiu ĝuste nun estis plena de memoroj jam en la momento, kiam venis tiuj de la aliaj ses al ŝi.
Li malfermis la okulojn kaj aŭskultis en la radio, kiun lia nepo Miguel donis al li dum sia lasta naskiĝtago. La radioalarmo diris al li, ke tiutage li devas iri al la kuracisto, kiu prenis lin pri la uracido. Dum ŝi duŝis, ŝi rimarkis kiel malleviĝaj estas ŝiaj mamoj, tiuj, kiuj nutris ŝiajn kvin infanojn. Ĉiu el ili donis al ŝi tri genepojn, krom Andrés, kiu ankaŭ havis kvin infanojn. Ili donis al ŝi 17 nepojn kune.
Ŝi rememoris sian forpasintan edzon, industrian inĝenieron, aŭtoron de pluraj inventaĵoj, kiujn li patentis kaj el kiuj ŝi sufiĉe komforte vivis, krom la vidvinpensio kaj la entreprenoj de ŝiaj bogepatroj, krom sia propra pensio. Ŝi instruistintis pri matematiko dum 30 jarojn, ĝis ŝi retiriĝis du jarojn antaŭ la akcidento de sia edzo.
He, ŝi rememoris la vizaĝon de sia patro, kiam ŝi diris al li, ke ŝi volas esti instruistino:
«Ba, vi studu kion ajn vi volos, ĉar via estonteco kuŝas en edziĝo kun riĉulo. La universitata titolo utilas por doni al vi pli da kategorio. Sed Matematiko ne estas studata ĉi tie, kaj ne estas mono por sendi vin al Madrido, do elektu alian etan karieron el tiuj, kiuj estas studataj en La Laguna».
Tial María Jesús studis Kemion, doktoriĝante kun bonaj notoj pri Fizika Kemio.
En la universitata kantino ŝi konis sian Eleŭterion, kiu tiam studis Teknikan Selektivan Kurson, kaj la sekvan jaron li iris al Madrido por studi Industrian Inĝenierion. Ili skribis unu al la alia ĉiusemajne, kaj kiam ferioj alvenis, li aperis ĉe la domo de la gepatroj de María Jesús por peti ŝian manon.
Don Abelardo estis feliĉega:
«Fine inĝeniero en la familio!»
Liaj du filoj, Abelardo kaj Ludoviko, ne volis studi inĝenieristikon, kiu laŭ Don Abelardo estis tio, kion oni devis studi por ne malsati. La plej aĝa fariĝis mezgrada arĥitekto, kaj la plej juna forlasis kaj, post kverelo kun sia patro, iris kiel volontulo en la armeon, kie li jam estis promociita al Unua Kaporalo tri jarojn post reeniro. Tra la jaroj li atingis la rangon de leŭtenanto ĵus antaŭ emeritiĝo.
Kiam ili finis siajn studojn, la gefianĉoj estis geedzitaj, kaj finfine María Jesús estis libera de la manioj kaj humorŝanĝoj de sia patro kaj la larmoj de sia patrino. Ne, la vivo ne estis facila ĉe tiu familio, kiel ĉe multaj, kiuj suferis la Civitan Militon.
Kiam ŝi havis sian unuan filon, kiun ŝi nomis Jesuo por honori sian patrinon, kiu estis tiel ekscitita, la geavoj estis tre feliĉaj.
La vivo pasis tre rapide, kaj nun ŝiaj infanoj estis tiuj kun nepoj. El ŝia familio, Miĥaelo estis tiu, kiu plej vizitis sian avinon, kaj la unua, kiu alportis al ŝi pranepon, Karlon, kiu fariĝis nuklea inĝeniero jardekojn poste.
Ŝi ofte demandis sin pri tio, kio misfunkciis, ĉar vivinte kiel viro 6 fojojn, la 7ª fojo li estis virino. Sed, samtempe, ŝi opiniis, ke estas pli bone aperi kiel patriarkin' ol tute ne aperi. Ŝi devus danki la Ĉielon. La profesoro, soldato, pastro, psikiatro, muzikisto kaj politikisto fariĝis praavino, vera 70-jara patriarkino..., kvankam reale ŝi jam vivis 358 jarojn, la saman vivon sepoble. Tial ŝi timis en sia infanaĝo, en tiu mizera hejmo, kiel ĉiuj estis en la 50-aj jaroj, kaj ŝia adoleskeco batita pro tio, ke ŝi estas tiom ribelema, kvankam malpli ol siaj viraj fratoj. La tria frato, Mario, la plej juna el la knaboj, estis elirinta hejmen kaj de tiam ne revenis. Marifé studis Hispanan Filologion kaj estis tiu, kiu plej bone faris.
Sed por Ĉusa —kiel ŝin volis siaj gepatroj kaj gefratoj ekde la eta aĝo— ankaŭ ne malbone agis, kvankam ne ĉio estis ĝojo. Kiam ŝiaj bogepatroj mortis, ŝi kaj edzo heredis kvin fabrikojn, kiujn ili havis en la insularo, sed ŝia kompatinda Eleŭterio havis akcidenton baldaŭ post emeritiĝo kaj restis kun tre malbona kapo. Li havis timojn kaj terurojn kiam la piloloj ĉesis funkcii por li. Chusa dediĉis sin korpanime por prizorgi sian karulon. Ĝis, en ŝia preterrigardo, li prenis du tubojn da aspirinoj kaj lasis ŝin sola.
Ŝi sentis tiam, ke al sia vivo jam mankas senco. Ŝiaj infanoj estis plenkreskaj kaj ne bezonis ŝin, kaj ŝia edzo estis for. Ŝi sentis sin tro maljuna kaj laca por labori, kaj ŝiaj infanoj prizorgis la familian entreprenon. Kion fari? Ŝi pasigis sezonojn kun ĉiu el siaj infanoj; ŝia patrino vivintis kun ŝi dum siaj lastaj 30 jaroj, ĝis ŝi mortis je 2012. Ŝia patro mortintis 28 jarojn pli frue. Kiel ŝi sopiris al ili! Doña Fina, kiel ĉiuj nomis ŝin, ĉiam sciis kion fari, ĉiam per siaj preĝoj, kaj parolante pri La Sinjoro (tio estas, Dio), kaj kiel ŝi diris, donas al ni problemoj kiel provojn por vidi ĉu ni estas bonaj kristanoj..., ĝis unu belan tagon, kiam ŝi matene malfermis la okulojn, Chusa subite rememoris la 327 jarojn de siaj aliaj 6 vivoj kaj la sperton, kiun ŝi amasigis dum ili: pri la lingvoj, kiujn li lernis, pri la milita arto, pri la metio de la servisto de Dio kaj pri la sciencoj pri menso kaj korpo, pri la muziko kaj la gitaro, kaj ankaŭ pri la aĵoj de politiko... Jes, estis granda foriro de ŝia vivo de frustriĝo kaj malĝojo, en kiu ŝi troviĝis dum la lastaj dek jaroj. Ja ŝi estis tiu Prezidanto kiu alportis Demokration al Hispanio, nun ŝi komprenas tion.
Jam estis 2020 kaj meze de la pandemio ŝiaj novaj kapabloj vekiĝis en ŝia kapo kaj en ŝia animo. Ŝi prenis la tekokomputilon, kiun ŝia nepo Miguel donacis al ŝi jaron antaŭe, ĝuste kiam la pandemio estis eksplodonta, kaj ŝi komencis verki. Dum unu monato ŝi reverkis la tri romanojn, el la 176 kiujn ŝi verkis en sia unua vivo, kiujn ŝo ne havis la tempon por publikigi. Nur nun ŝi havis multe pli da scio, kaj tiu rakonto pri la bosnia gerilanino nun fariĝis romano kun pli ol 600 paĝoj. Ŝi sendis ilin tri novelojn por rete presi, kaj ili vendiĝis sufiĉe bone en ŝiaj 9 lingvoj, versioj ĉiuj el ili faritaj de la aŭtorino mem sub la pseŭdonimo Koromoto de la Ebenaĵo, honore al malnova konatino el sia unua vivo, kiun li helpis eskapi el la infero de Nicolás Maduro. Ankaŭ tiun magian tagon de ŝia aparta Pentekosto, ŝi pasigis horojn farante skalojn per gitaro, kiu pendis dum jardekoj kiel ornamaĵo sur najlo sur la muro memore al sia edzo, kiu kutimis ludi ĝin por akompani sian kantadon, kaj poste ŝi fingrotrairis la gitartabulon rememorante la Morceau de concert (pecon da koncerto) de Fernando Sor. Tio memorigis ŝin pri tiu momento, kiam li ludis ĝin kune kun la Orĥestro Simfonia de Kanarioj per sia propra versio.
En ĉi tiu vivo ŝi sentis, ke ŝi ŝuldas al la mondo la literaturan karieron, kiun ŝi disvolvis en sia unua vivo, kaj ion pli. Tial ŝi ĉesigis sian 336an romanon antaŭ ol ŝia vivo finiĝis. Kaj ŝi komponis kvin sonatojn por gitaro. Kaj kvar koncertojn: tiuj nomitaj Rodrigo, Segovia, Yepes kaj Cano, dediĉitaj al tiuj muzikistoj, kiuj helpis konstrui sian musikarton pere de ties inspiro kaj ekzemplo.
Antaŭ ol foriri, ŝi gajnis la Nadalan, la Planedan, la Nobelan premiojn pri literaturo, kaj kiam ŝian nomon oni konsideras por la Cervantesa premio, ŝi mortis en sia 99ª jaro. Fakte 449 jarojn ŝi vivis per 7 malsamaj gustoj: literatura, armea, sankta, medicina, muzika, politika kaj patriarkina. Tio estis ŝia kultura testamento, kion ŝi lasis al siaj infanoj. Kaj la Historio de Medicino, kiun ŝi ankoraŭ havis tempon por kompili en la komputilo, kvankam ne por publikigi.
Ŝi estis la ligo inter siaj 5 infanoj, ŝiaj 17 nepoj kaj ŝiaj 40 pranepoj. Ili ĉiuj renkontiĝis ĉe ŝia domo en La Laguna, Tenerifo, je Kristnasko kaj je ŝia naskiĝtago, la 2an de aŭgusto, dum la lastaj 29 jaroj en speciala maniero. Antaŭ tiu aĝo ili vidis unu la alian malofte, sed ĉar ŝi reakiris la memoron pri pasintaj vivoj, ŝi alvokis ĉiujn aperi antaŭ ŝi sen pretekstoj tiujn du fojojn jare, eĉ se por fari tion ŝi devis solvi multajn problemojn kiuj malhelpis aŭ malfaciligis al ili vojaĝi.
La 3an de aŭgusto 2049, nur 364 tagoj antaŭ ŝia centjariĝo, Doña Chusa (kiel ŝiaj nepoj ŝerce nomis ŝin kaj respekteme la servistaro) fermis la okulojn por la lasta fojo. Sed ĉi-foje estis diferenco. Ŝi skribintis multajn leterojn tiun tagon. Al ĉiu el siaj infanoj, nepoj, kaj pranepoj, por diri al ili kiom multe ŝi sopiras al ili kaj kiom profunde ŝi portas ilin en sia koro. Ŝi komencis fari ĝin je la deka matene, kaj daŭrigis en la dekan horon nokte, nehaltante por manĝi aŭ trinki. Ŝi ne volis. Kiam ŝi finis, ŝi printis ĉiujn leterojn, faldis ilin unu post la alia kaj metis ilin en ties respondajn kovertojn, stampis ilin kaj lasis ilin sur la tablo por sendiĝi la sekvan tagon. Kiam ŝi finis, ŝi iris en la kuirejon, trinkis glason da malvarma lakto kaj du kuketojn, kaj enlitiĝis, pensante pri ĉiuj bonaj aferoj, kiujn ŝi ĝuis en ĉi tiu vivo..., kaj dum la ses antaŭaj. Ĉu ĉi tiu ŝia familio nuligis ŝiajn aliajn ses kiujn li havis? Kie estus lia edzino, Mirjam, la unua, kiun li havis en sia unua vivo? Kiam ŝi estis viro, kompreneble. Nun, en ĉi tiu, ŝi havis edzon. Ĉi tiu ja ŝi scias, ke li atendas ŝin en tiu loko, kien ni ĉiuj iras, kiam ni forlasis ĉi tiun.
Sola, sed feliĉa, ŝi tute senvestiĝis kaj enlitiĝis. Ŝi ŝatas dormi nuda, senti la malvarmeton de la litotukoj kaj lasi en ili la neŭraojn kaj toksinojn amasigitajn dumtage. Li kaj ŝi faris tion en siaj lastaj du vivoj. Kaj ridetante, feliĉa, ŝi iom post iom fermis la okulojn. Subite ŝi komprenis, ke estas io stranga: ŝi ne spiras. Farante multe da peno, ŝi sukcesis fari ĝin ankoraŭ unu fojon, kaj tio donis novan forton al ŝia vivĝojo. Sed ŝi levis la ŝultrojn kaj fermis la okulojn, kiuj estis denove larĝe malfermitaj: jes, tie estis ŝia rozkolora plafono, sur kiu estis projekciita la horo de tiu vekhorloĝo, kiun ili donacis al ŝi en ŝia lasta naskiĝtago. Ĝi markas 08:00 horon la 3an de aŭgusto 2049. La patriarkino ĵus plenumis 99 jarojn kaj unu tagon. Unuafoje ŝi estis tute trankvila. Ŝi ne povas aŭdi la batadon de sia koro, nek la sonon de la aero eniranta kaj eliranta el siaj pulmoj, kiel en aliaj okazoj, kiam si aŭdas la silenton de sia domo. Kaj ŝi ekdormis profunde sen kompreni kiel eblas, ke tiu horloĝo haltigu la sekundilon, kiam oni markas tian daton.
Kiam li denove malfermis la okulojn, li vidas ŝin ankoraŭfoje: tie
estis lia fidela kunulino de sep jardekoj. Ĉu ĉio estis sonĝo?
Li leviĝis en la lito, kontemplis la mildan kaj profundan dormon de
sia edzino, lia bona, kara Mirjam, kiu ne estis fraŭlino, ŝi neniam
estis lia bofratino... Ĉiam apud lia flanko.
Li singarde leviĝis por ne veki ŝin, iris al la kuirejo kaj verŝis al
si glason da lakto, varmigis ĝin kaj trinkis malrapide, sidiĝante,
pripensante.
Tiu sonĝo estis tre longa, tre elkora. Ĝi igis lin reiri al liaj
originoj, kaj tiam vivi serion de vivoj kiujn li eble havus se liaj
decidoj estus malsamaj. Malrapide li trinkis sian lakton, lavis la
tason kaj kulereton kaj revenis por rifuĝi en la geedza lito.
Kiam li enlitiĝis, li kisis sian edzinon sur la frunton, kaj li ne
povis eviti esprimi sian amon per vortoj:
"Dio benu vin, kara edzino!", li flustris per mallaŭta sed kora voĉo.
Kaj tamen..., se ĉio estus sonĝo..., de kie venis lia scio pri la arto
de la milito, pri la latina kaj la greka, pri ĉiuj legaĵoj, kiujn li
havis kiel fonon, kaj kiujn li sciis, ke tie estis, en la fono,
medicino, muziko...? Kie li ricevis ĉiujn tiujn spertojn el siaj aliaj
ses vivoj...? De Inés, Isabel, Slavica, Eleŭterio..?
Ne povante doni al si respondon, li fermis la okulojn, brakumante sian
edzinon. Li sentis sin dormema, tre dormema, kaj profunde ekdormis. La
duan fojon en ilia vivo, li rimarkis, ke li ne plu spiras. Li
malrapide falis en tiun torporon, kiu gustis aliel ol normala dormo.
Lia korpo ripozis iom post iom, de la piedoj ĝis la kapo, ĝis lia
menso tute haltis, ĝuante la plej profundan, plej blankan kaj finfine
plej malhelan nenion...
Horojn poste, kvankam al li ŝajnis kelkaj minutoj, li denove malfermis
la okulojn. Kion li vidis, li neniam antaŭvidis. Li neniam vidis tion
en iu ajn el siaj sonĝoj. Ne en siaj 7 vivoj, en siaj 397 ripetitaj aŭ
neripetitaj jaroj... Li kuŝis sur la tero, kun freŝa kaj tre agrabla
herbo karesante lian tutan haŭton.
Li leviĝis kaj plonĝis en tiun riveron. Ĝi estis grandega, li kalkulis kilometron larĝa. La akvoj estis puraj kaj ties kurso trankvila. Ambaŭflanke estis herbo kaj de tempo al tempo estis grupoj da larĝfoliaj arboj, kiuj projektis ombron, kvankam li ne povis vidi la Sunon, malgraŭ la tre hela tago.
Li eliris el la akvo kaj vidis, ke li ne plu estas maljunulo. Li denove estas juna viro. Li havus ĉirkaŭ 33 jarojn. Sed li sciis nenion pri tiuj jaroj. Li memoris ĉiujn siajn vivojn krom ĉi tiu. Sed li estis certa, ke li ne naskiĝis en la Sudo de Hispanio aŭ en la Kanariaj Insuloj. Li sentis sin de ĉi tie, kvazaŭ ŝi naskiĝis en ĉi tiu stranga loko, pri kiu li scias nenion, kaj neniam iris aliloken. La ĝojo kaj doloro de tiuj preskaŭ 4 jarcentoj estas ĉe li, sed ĉi tiuj 33 jaroj eskapas de li, kaj li ne scias, ĉu ili estas pro la feliĉo, kiun li nun sentas, ĉu ne. Li kontemplis sin en tiu kristala akvo kaj rekonis sin. Sed li estis nuda. Li rigardis sian manon, kaj vidis, ke ĝi estas sensulke, sed li vidis ĝin en klara maniero, same kiel la forajn montojn, kaj la blankajn nubojn, kiuj rigardas malsupren sur lin, kaj li konkludis, ke fine li ne plu bezonas okulvitrojn, nek por proksime nek por malproksime. Do li havas novan korpon, kiu bone funkcias, centprocente.
«Jesuo», li aŭdis sian nomon vokata.
Estis Doña Lola, lia najbarino en La Palma, kiu prizorgis lin kiam liaj gepatroj iris al kinejo. Ŝi surhavis ian eburan robon, kaj ŝi ne plu aspektis la 90-jaraĝa, kiun ŝi havis kiam li laste vidis ŝin. Nun ŝi aspektis apenaŭ 19, eble malpli, kaj ŝi ŝajnis flosi en la aero, ĉar li ne povis vidi ŝiajn piedojn.
«Saluton, Lola», li gaje salutis.
Li iris al ŝi kaj ĉirkaŭbrakumis ŝin. Ŝi odoris kiel rozoj.
«Lola, mi estas nuda».
«Kaj ĉu tio embarasas vin?"
«Tute ne. Mi diras ĉi tion, ĉu ĝi ofendas vin».
«Ne, Jesuo. Mi vidis vin nuda multfoje. Kiam vi estis knabo. Sed ĉi tie oni ne ofendiĝas nek pro la naturo nek pro la homa korpo».
«Kaj kial vi ne estas nuda?»
«Mi ne ŝatas esti tia. Se vi volas vestiĝi, sufiĉos. ke vi deziru ĝin».
Jesuo deziris havi tunikon kiel tia de Lola, kaj tuj li vidis sin vestita kiel ŝi: en eburblanko, kaj ŝajnis, ke liaj piedoj ne plu tuŝas la teron.
«Lola, kia loko estas ĉi tiu?»
«Tion vi decidu, Jesuo».
«Ĉu ni estas solaj?»
«-Ne. Estas multaj homoj ĉi tie. Ĉu vi volas vidi iun aparte?»
«Ne, Lola. Mi estas tre komforta kun vi. Kio vi estas? Ĉu mia gardanĝelo?»
Ŝi ekridegis.
«Se vi volas, jes. Mi ĉiam amis vin. De kiam vi estis malgranda. Kaj mi sekvis vin en viaj tutaj vivoj».
«Mi malfacile alvenis ĉi tien, Lola», diris Jesuo, konsciante kie ili estas.
«Jes. Sesoble pli ol mi. Sed vi alvenis. Tio estas kio gravas».
«Sepfoje..», li diris malgaje, «mi scivolas, kiuj el miaj infanoj ankoraŭ vivas».
«Ĉiuj, Jesuo, ĉiuj viaj gefiloj kaj genepoj ekzistas. Tiuj el la sep vivoj».
«Ĉiuj? Mi ne komprenas...»
«Ne gravas. Tiuj estas aferoj de la pasinteco. Nun vi estas ĉi tie kun mi. Ne bedaŭru tion, kio estis donita al vi. Sentu bonŝancon».
«Sed... kial ripeti ĉion ses fojojn, Lola?»
»Vi petis tiel».
«Ĉu mi?»
«Memoru, memoru, Jesuo. En via unua vivo vi demandis al la Ĉielo: Ho, mia Dio, kial ni ne naskiĝas jam konitaj?»
«Kaj Li..?»
«Li atendas, ke vi diros vian lecionon, por vidi, ĉu vi jam lernis, kial ni ne naskiĝas jam konitaj».
«Kie Li atendas min?»
«Kie Li ĉiam estis, Jesuo», ŝi diris, tuŝante lian bruston je la nivelo de lia koro per la manplato.
Jesuo rigardis supren, malsupren, norden, suden, orienten kaj okcidenten, kaj ĉie li vidis Lin. Li salutis lin kaj ili parolis unu kun la alia en alia lingvo, tiu de amo. Kaj ĉi tiu humila verkisto ne povas traduki ĝin. Tio estas io, kion Jesuo diris al mi antaŭ ol li malaperis ĝuste sub mia nazo, sed mi ne tute povas esprimi ĝin per vortoj. Eltrovu la leganto memstare, kion certe li povas fari