6-1 La kontraŭpuĉo. 
En tiu lando estis Reĝo dum la lastaj du mil jaroj. Dum pli ol unu fojo liaj subjektoj pripensis establi respublikon, kaj elpreni respondecon por siaj agoj kaj sia estonteco. Kiam la zorgo atingis la registaron, la Reĝo vokis ĉiujn ministrojn kaj admonis ilin, kvankam li alparolis nur la Ĉefan el ili, kiel estis kutimo: en la ĉeesto de la tuta Registaro, la dialogo estis limigita al ties estro, la Ĉefministro:
«Oni diris al mi, ke vi volas senlaborigi min».
«Via Moŝto, mi..» balbutis la Ĉefministro.
«Ne, vi nenio, Ministro. Mi scias, ke ne estas via kulpo. Sed ĉu vi kredas, ke vi povos fari tion, kion mi faras?»
«Via Moŝto, ne temas pri scio. Temas pri reprezentado de la popolo».
«Por fari kion?»
«Laŭ necese, Via Moŝto».
«Mi faras ne nur tion, kio estas necesa, sed tion, kio estas oportuna, kaj mi antaŭvidas problemojn. Vi helpas min, vere, sed ne forgesu, ke mi pretiĝis por la tasko dum jardekoj. Ĉu vi provas diri al mi, ke Sinjoro Neniu Iu Ajn faros la saman aferon nur ĉar li ricevas manplenon da voĉoj pli ol la aliaj?»
«Estas tre pretigitaj homoj, Via Moŝto».
«Kaj ĉu oni voĉdonas plie por la plej pretigitaj?»
La ĉefministro silentis, kortuŝita de la argumento de la demando, kiu ne havis defendeblan respondon.
«Ĉu ĉi tiu malkvieto inter miaj regatoj estas antaŭenigita aŭ malhelpita de nia Registaro?» Lia Moŝto volis scii.
«Ne, Via Moŝto. La Registaro tute ignoras ĉi tiujn alirojn, onidirojn kaj diskutojn».
La Reĝo estis pripensema dum momento. Kelkaj kronoj falis, sed li ĉiam estis honesta kaj ruza, kiel montris ĉi tiu evento, ĉiam rigardanta kaj vidante ilin veni. Li rigardis ilin veni, flankenpaŝis kaj lasis ilin foriri. En la jaroj de preparo, pri kiuj li aludis pli frue, kaj la jaroj, kiam li regis sian regnon, li antaŭtempe vidis problemojn kaj solvis grandajn batalojn sen pafi eĉ unu foje. Ĉar malsaĝulon preskaŭ ĉiam oni venkas pravante kaj lasante lin fari. La vero estas, ke ankaŭ la agado de lia patro, nun Reĝo Emerito, kiu kreis reton de spionoj, kiun li ankoraŭ administras en la ombro, ekde sia ora emeritiĝo, en kiu akompanis lin liaj korteganinoj altrangaj kaj foje la Reĝino mem, kiu neniam defiis la servitudojn de kronedzineco. Dank' al tiu ĉi reto, la Emerito eksciis antaŭ iu ajn, kion la konkuro faras, kaj la Reĝo eksciis poste, sed multe antaŭ ceteruloj.
«Diru al mi, González», klakis la Reĝo al sia Ĉefministro, «ĉu vi pensis pri io por kontraŭstari tiun tendencon?»
«Via Moŝto», respondis la menciita, «ni estas demokratiaj kaj ni akceptas tion, kion la popolo decidas».
«Kion ajn la popolo decidas…», ripetis la monarko kvazaŭ al si mem. «Diru al mi, ministro, kiu havas la aŭtoritaton meti ion al referendumo?»
«Nur vi, Via Moŝto».
«Kaj kion vi faros kun tiuj, kiuj intencas fari la kontraŭleĝan Referendumon?»
«Ni jam malliberigis tiujn, kiuj promociis la lastan, Via Moŝto. Sed malmulte pli ni povas fari».
«Nu, mi faros ion alian. Liberigu ilin, lasu ilin iri hejmen. Neniujn monpunu. Donu al mi subskribi personan leteron por ĉiu el ili, en kiu mi, La Reĝo, dankas ilin pro la servoj faritaj al la Krono. Ne lasu ilin iri ĝis ili akceptis la leterojn, kaj eliru el malliberejo kun ĝi en la poŝo. Poste vi sendos kopion de ĉiu el tiuj leteroj al la hejma adreso de ĉiu el ili, kaj alian al la ĉefaj gazetoj en la lando».
«Jes, Via Moŝto».
«Estas alia afero, kiun mi volas konfidi al vi, kvankam ĝi estos pli dolora por vi kaj por via kabineto».
«Jes, Via Moŝto?»
Ĉiuj okuloj de la kabineto, la estroj de la ok biletujoj, kiuj helpis la Ĉefministron regi la landon laŭ la direktivoj de la Reĝo, estis direktitaj al li, demandante, kio okazis al tiu makiavela menso? El la naŭ ministroj, kvin estis deklaritaj respublikanoj, kaj la aliaj kvar estis en ĝermo, kvankam ili neniam konfesus tion.
«Mi foriras, Gonzalez».
La paŭzo estis uzata de la Reĝo por studi la vizaĝon de ĉiu el la naŭ. Li devis fari veran penon por ne ekridegi. Tiuj klaŭnoj estis timigitaj al morto.
«Jes, Gonzalez. Mi foriras, kvankam ne por ĉiam. Mi lasas al vi la regadon de la lando por unu jaro. Se iam estos respubliko, mi pensas, ke ekzistas neniu en nia tuta nacio pli preta ol vi por prezidi ĝin. Dum ok jaroj vi laboris kun efikeco kaj lojaleco al la lando kaj la nacio, kaj vi konscias pri ĉiuj rimedoj de potenco, vi scias ĉion, kio povas misfunkcii, kaj vi konas la respondojn. Do mi lasas la landon en bonajn manojn».
«Kaj kion vi faros, Via Moŝto? Dum ĉi tiu jaro…»
«Jes, reĝo en la Palaco de la Dehezo povas esti ĝeno por Prezidento de la Respubliko, eĉ se ĝi estas virtuala kaj ĉiujara. Tial mi diris, ke mi foriras, kaj mi iros al malproksimaj kaj fremdaj landoj. Mi iras kun mia amiko Fajsal’, la Reĝo de Arabio, por ĉasi elefantojn en Bocvano. Ne multe da novaĵoj alvenas tie de ĉi tie, kaj se ĝi alvenos tio estos ĉar vi faras ĝin tre bone… aŭ tre malbone. Kaj en ambaŭ kazoj mi povas fari malmulte».
«Sed..., Sinjoro», balbutis la kvazaŭprezidanto de la kvazaŭrespubliko, «kiel ni anoncas la ŝanĝon de la reĝimo?»
«Ĉu ŝanĝo? Ĉu reĝimo? Fulmotondre, González, ne tiom kompliku vian vivon. Mi klarigos al la popolo baldaŭ per televido, ke mi foriras kaj lasas ĉion en viaj manoj. En tiu akto, al kiu estas invitataj ĉiuj ambasadoroj de la landoj, kiuj havas diplomatiajn rilatojn kun la niaj, mi anoncos, ke mi forlasas ĉi tiun registaron, ke mi nomumas vin Prezidanto de la Lando por unu jaro, pligrandigebla, kun la tasko, ke vi organizos en la ene de unu monato, elektojn por novigi la Leĝdonan Korpon kaj aliajn sendependajn por nomumi Ĉefministron, kiu siavice libere elektos ses civitanojn kiuj ne apartenas al la Leĝdona Korpo por okupi la biletujojn de Financo, Interno, Eksterlanda, Armeo, Publika Instruado kaj Sano, por helpi lin dum sia mandato. Se ili bone agis, kiam mi revenos mi plilongigos iliajn poziciojn».
«Sed, Via Moŝto», balbutis la Ĉefministro, «se estos alia Ĉefministro, kion mi faros?»
«Vi, mia kara González», la Reĝo ridetis, «estos mi».
«Ĉu mi estos vi?»
«Jes. Vi ne estos la Reĝo, sed vi estos la Ŝtatestro, kio estas mia tasko».
«Via Moŝto, ĉu vi ne timas, ke dum via foresto ni proklamos la Respublikon?»
«Bonŝancon pri tio», la Reĝo ridis kore. «Sed mi certas, ke vi ne havas ovojn.»
La ministroj palpebrumis. Ĉu ovoj? Ĉu la Reĝo parolas pri ovoj? Estis putrigita fiŝodoro tie. Ĉu li kondukis ilin en kaptilon kaj poste ekzekutos ilin? Sed ne, ili trankviligis, ili jam estas eksministroj. Ili irus hejmen kun dankletero de la Krono por la servoj faritaj, kaj bona pensio, male al González. Ili rigardis lin kun kompato. Granda pezo venas sur lin. Se li rifuzas, malbone. Se li akceptas, malbone. Kaj ili ne sciis kio estos pli malbona, malobei la Reĝon aŭ sekvi lian malhelan planon.
«Timu nenion, Gonzalez. Mi jam tedis pri tio, ke kelkaj el vi ne valoras miajn klopodojn, do mi foriras, mi ferias al Afriko por ĉasi elefantojn, kaj ĉion, kio moviĝas, kaj poste por vidi la mondon, kaj vi restas en mia pozicio. Kiam mi revenos, mi ne juĝos vin, sed se vi multe fuŝis mi riparos la fuŝaĵon, kaj se vi faros bone mi gratulos vin publike kaj nomos vin Duko kun Grandeco de la Nacio. Nun vi povas iri».
Tiuj naŭ respublikanoj kiuj grimpis al la alteco de potenco en tiu lando kliniĝis antaŭ sia Reĝo kaj marŝis malantaŭen sen leviĝi aŭ turni sin ĝis ili estis ĉe la alia flanko de la pordo de la Tronoĉambro.
La sekvan tagon la regatoj de Lia Moŝto la Reĝo Leon’ Filipo estis ĝenitaj de la televida komunikado de la Reĝo ĉe la akcepto, kiun li donis al ĉiuj eksterlandaj ambasadoroj kaj nobeloj de la Regno. Ĝi estis io stranga, neniam vidita, kaj neniu pridubis ĝin, kvankam neniu povis kompreni. Ĉiu el la nobeluloj kaj ambasadoroj omaĝis al Lia Moŝto, kaj fine, dum ĉiuj staris kun siaj glasoj enmane por fari la Reĝan Toston laŭ la vortoj de Lia Moŝto, la Reĝo, sidanta sur sia trono kun sia edzino, Doña Felisa del Vao Verda, Reĝino kaj Ĉefdukino de Arosa, li petis mikrofonon, kaj antaŭ la televidkameraoj, kiuj kunligis lin tra la tuta lando, kun klara kaj forta voĉo, por ke oni aŭdu lin ĉiuj en la tuta Halo, Li proklamis:
«La Reĝino kaj mi proklamas, ke Ni disigas la Registaron de la Lando kaj donas al S-ro Segismundo González Martínez Reĝan Atestilon por Prezidi la Ŝtateston ĝis ni revenos el eksterlando, kie atendas nin urĝa kaj komplika misio, kun la ordono, ke en la termino de ne pli ol 30 tagoj li organizos elektojn per universalaj kaj personaj voĉdonadoj de ĉiuj niaj subjektoj por renovigi la Leĝdonan Konsilion kaj la postenon de Ĉefministro, kiu siavice libere elektos la ministrojn, kiuj servos al la nacio laŭ sia plej bona. scio kaj kompreno».
La Reĝino estis la unua surprizito. Kion faras ŝia edzo? Ĉu proklami la Respublikon? Ŝi rigardis la Ĉefministron, kiu staris ĉe la alia flanko de la Reĝo, silenta kaj pala, rigardante al publiko same surprizita kiel ŝi. Ĉu tiu viro estis jam la Prezidanto de la Respubliko? Kio okazos al ŝi? Kio okazos al ŝiaj infanoj? Kio okazos al ŝia edzo? Kompatindulo, ŝi diris al si, li freneziĝis.
Sed la vorto de la Reĝo estas leĝo. Kiel preskaŭ ĉiuj liaj aliaj regatoj, li estis certa ke la Reĝo ĵus proklamis la Respublikon. Per Parola Reĝa Dekreto.
Post silenta paŭzo de kelkaj minutoj, la Reĝo stariĝis kaj ŝi devis sekvi lian ekzemplon. Lia Moŝto diris kelkajn vortojn de adiaŭo, tostis la sanon de la Ŝtatestro, S-ro Segismundo González Martínez, kaj laŭ la melodio de la Reĝa Marŝo, la Reĝo kaj Reĝino forlasis la Reĝan Halon por siaj ĉambroj, sekvitaj de siaj paĝoj kaj la resto de la nobelaro. La ambasadoroj kaj la nova Ŝtatestro restis tie, al kiuj prezentis siajn respektojn la eksterlandaj ambasadoroj unu post la alia, post kio ili ĉiuj forlasis la ejon, Don’ Segismundo estante la lasta fari tion.